________________
દુગર્ભધા
[ ૨૧૧ ] વીર સાથે એક સામાન્ય પ્રશ્નોત્તર માત્ર હતા. રાજકાજમાં વ્યસ્ત રહેનારે અને સ્ત્રીઓ તથા પુત્રને બહોળા પરિવાર ધરાવનાર,વિભવી અને વિલાસી મગધપતિ શ્રેણિક મહારાજા એવી વાતો કેટલાક દિવસ સંભારતો બેસી રહે? શ્રેણિક મહારાજાની ત્રેવીસ જેટલી રાણીઓ તે ભ. મહાવીરના શાસનમાં દીક્ષિત થઈ હતી. તે ઉપરાંત પણ એને બીજી કેટલીક રાણીઓ હાવી જોઈએઃ દુર્ગધાવાળી વાતે શ્રેણિકને છેડે ચિંતિત બનાવ્યું, પણ એ ચિંતાને વધુ અવકાશ ન મળે.
રાજગૃહી નગરી, એ જમાનામાં, સૌથી વધુ સમૃદ્ધ અને સુખી નગરી હતી. શ્રેણિક ન્યાય અને વીરતાની મૂતિ સમે હતા, એટલે રાજગૃહીવાસીઓને પરચક્રનો ભય નહોતે. ભ. મહાવીર અને ગૌતમબુધ્ધના સત્કારસમારંભમાં અને ઉપદેશોમાં પણ તે બહુ રસ લેતો. એની ધાર્મિકતા અને શ્રદ્ધાને રંગ પ્રજાના જીવનમાં પણુ ઉતર્યો હતે. પણ એ ઉપરથી રાજગૃહી નીરસ કે શેકીયું હશે એમ નથી માનવાનું. - રાજગૃહીનાં નરનારીઓ કૌમુદી ઉત્સવ જ્યારે ઉજવતાં ત્યારે એમના રંગ, ઉલ્લાસ અને આમેદ-પ્રમોદ જાણે કે હીલોળે ચડતા. તે દિવસે શહેર લગભગ નિર્જન અરણ્ય જેવું બની જતું. વૃદ્ધો અને અશક્ત સિવાય બાળકે, યુવાને, યુવતીઓ અને પ્રૌઢ ઉદ્યાનમાં જઈને કૌમુદીના ઉછળતા રસસાગરમાં યથેચ્છ વિહાર કરતાં. રાજગૃહીની સમૃદ્ધિ અને રસવૃત્તિ કૌમુદી મહત્સવમાં જાણે કે પ્રવા
