________________
સુયેષ્ઠા ને ચલણા [ ૧૭૭ ] શ્રમણયુગ આલેખનારી-ઈતિહાસવિધાતાની લેખિની પણ હવે ધમધમાટ કરતી દેડતી દેખાય છે. અત્યાર સુધી જે હાથ થરાતે હતો તે હવે ચેલણાના આગમને એકધારે ગતિમાન બનતે જણાય છે. ચેલણ અને શ્રેણિકની લગ્નગ્રંથિમાં ઇતિહાસરચનાને કઈ ગૂઢ સંકેત હવે જોઈએ. - શ્રેણિક ઉપર ગૌતમ બુદ્ધદેવના ત્યાગ અને તપની ઊંડી અસર હતી. એ વખતે એનું હૃદય કોરા કાગળ જેવું હતું તે વખતે પ્રથમ અક્ષરે બુદ્ધદેવના ત્યાગવિરાગે જ ઊજળી શાહીથી લખેલા. એમ કહેવાય છે કે ગૌતમ બુદ્ધ માતાપિતાને સુંવાળા ખેાળે તજી દઈ કઠોર સાધના માર્ગે વળ્યા ત્યારે ભિક્ષા માટે રાજગૃહમાં રઝળતા અને વાસી રેટલાને ટુકડે મેંમાં પરાણે ધકેલતા એમને મહારાજા શ્રેણિકે પ્રથમ જોયા અને તેમની આકૃતિ તથા બીજાં લક્ષણે ઉપરથી આ નવીન સાધક કેઈ અદ્વિતીય પુરુષ હોય એમ લાગ્યું. તાજ ત્યાગીના વદન ઉપર ઝળકતી આત્મનિર્ભરતા અને અચળ શ્રદ્ધા જોઈને શ્રેણિક એમને અંતરથી ભક્ત બની ગયા. " બીજી વાર પણ આ જ એક પ્રસંગ બન્યા શ્રેણિકે રાજકુમાર જેવા એક શ્રેષ્ઠીના સુકુમાર યુવાનને અતિ દીન અનાથ દશામાં એક બેઠેલે છે. શ્રેણિ કના પ્રથમ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં જ એ યુવાને પિતાને અનાથ તરીકે ઓળખાવ્યું. શ્રેણિકનું સ્નેહાળ હૃદય ૧૨
