________________
મૃગાવતી [ ૧૪૭ ] સંક્ષેપમાં માત્ર એટલું જ પૂછ્યું “યા સા?” એટલે કે “મારી નાનપણની બહેન તે એ જ
પણ એના મનોભાવ સમજી જવાબ આપેઃ “હા તે તે જ છે.”
માત્ર બે શબ્દોના સવાલ-જવાબના કોચલામાં કેટલે રહસ્ય અને રોમાંચભય જીવનઇતિહાસ ભર્યો હોય છે? પર્ષદ આખી આશ્ચર્યમુગ્ધ બની સાંભળી રહી.
પ્રાણીની વાસનાઓ સાથે સંકળાયેલા આઘાત–પ્રત્યાઘાતે જ્ઞાની પુરુષો નખદર્પણની જેમ જોઈ શકે છે. આપણે વાસનાતૃપ્તિની પાછળ દોડનારાઓ, આસકિત અને રાગદ્વેષ વિગેરેને માત્ર પાણીના પરપોટા જેવા જ માની લઈએ છીએ. પાણીમાં અસંખ્ય પરપોટાઓ ઉદ્દભવે છે અને બીજી પળે લય પામી જાય છે–એમને પિતાના ઇતિહાસ અથવા વિશ્વના ભાવી સાથે શું સંબંધ હોય છે? અલ્પો એમ ભલે માને. જ્ઞાનીઓ તે સંસારના સઘળા જ વ્યાપાર સાથે કાર્ય-કારણને વ્યવસ્થિત સંબંધ જોવાની અલોકિક શકિત ધરાવતા હોય છે. અધૂરી કે ધરાયેલી વાસના, પિતાની પાછળ અનેકવિધ આંધીઓ ઊભી કરે છે. ભગવાન મહાવીરે એ જ વાત પૃથકકરણપૂર્વક સમજાવવા માંડી .
ચંપાનગરીમાં પૂર્વે એક સેની રહે. આસક્તિએ એને એ પામર અને પરવશ બનાવ્યું હતું કે કઈ પણ રૂપવતી કન્યાને જુએ એટલે એની પાછળ ઘેલે. બને-પાંચ સો સોનામહોર આપીને ખરીદી લે. એક એક
