________________
મૃગાવતી [ ૧૩૧ ] શતાનિક મૃગાવતીની પ્રતિકૃતિ જોઈ વહેમાય ન હતું તે હવે એ જ પીંછી અને એ જ રંગથી મૃગાવતીનું એવું મેહક ચિત્ર કું, રંગ ને રેખામાં એવા ઊંડા-ઘેરા આતશ ભરું કે શતાનિકના પ્રતિસ્પધીએ મૃગાવતી ઊપર મેહિત બન્યા વિના ન રહે. ” કળાની દિવ્ય શક્તિને પૂરેપૂરે દુરુપયોગ કરવાને એ યુવાને નિશ્ચય કર્યો. કળાને જ એણે હિંસક હથિયાર બનાવાને મનસૂબે કર્યો.
થોડા જ વખતમાં ભપકાદાર રંગથી આંખને આંજી નાખે એવું મૃગાવતીનું એક ચિત્ર તૈયાર કર્યું. ચિત્રની એકેએક રેખામાં, જોતાંની સાથે જ વાસનાની ભૂતાવળ જાગી પડે એવી ભભક ભરી દીધી. રંગ ને રેખાંકનમાં અતિશયોક્તિ કરવામાં કઈ કચાશ ન રાખી.
એ વખતે રૂપની આગમાં પતંગિયાની જેમ કૂદી પડનારા રાજા-મહારાજાઓને શેધવા જવું પડે એમ નહોતું. ઉજજૈનીને ચંડપ્રદ્યોત એ વિષયમાં નામચીન બની ચૂકેયે હતે. કઈ પણ સ્થળે સારી સુંદર કન્યા કે સ્ત્રી હોય તે તે પિતાના અંતઃપુરને જ એગ્ય છે એમ તે માનતે અને તેને મેળવવા કાવાદાવા કે ખાનાખરાબી કરવાં પડે તે તેને પણ સ્વાભાવિક જ સમજતે.
ચિત્રકારે આલેખેલું મૃગાવતીનું ભપકદાર ચિત્ર ઉજનીની રાજસભામાં જઈને ચંડપ્રદ્યોત પાસે ધર્યું. ચિત્ર જોતાં જ પ્રદ્યોત બેલી ઊઠઃ “ ખરેખર આવી નારી આ પૃથ્વી ઉપર વસે છે?”
ખરું જોતાં એ મૃગાવતીનું ચિત્ર જ નહોતું.
