________________
[ ૬ ]
મહાવી
“ ભગવન્! જીવા ભારેકી કેમ થતા જયંતીએ પૂછેલા આ પ્રથમ પ્રશ્ન આપણે પ્રયત્ન કરીએ.
મહાવીર પ્રભુ ગહન ગણાતા વિષયને પશુ રૂપક અથવા દષ્ટાંતદ્વારા કેવા સુધ બનાવી શકતા તે એમણે કહેલી કથાઓ ઉપરથી જાણી શકીએ છીએ. ગૌતમસ્વામીને જ મહાવીર પ્રભુએ એક વાર કહેલું': “ ગૌતમ ! જેમ કેાઈ માણસ માટા, સૂકા, કાળુા વિનાના આખા તુંબડાને દાભથી વીંટ, તેનાં ઉપર માટીનો લેપ લગાવે, પછી તેને તડકે સૂકવેઃ એવી રીતે ઉપરાઉપરી આઠ પડ તુ બડા ઉપર ચડાવે અને પછી તેને પાણીમાં ફેકે તા માટીના ઉપરાઉપરી આઠ થરથી ભારે થએલું પેલું તુંબડું પાણીની સપાટી નીચે એકદમ ઉતરી જાય. તુંબડાના સ્વભાવ તરવાના છે પરાણે પાણીમાં ડૂબાવ્યુ હાય તે પણ જોર કરીને અહાર સપાટી ઉપર ઉછળી આવે. પણ માટીના થરને ભાર એને ડૂબાડી રાખે છે. ”
જીવને આવા થર કેમ લાગતા હશે ? સ્વભાવથી જ ઊર્ધ્વગતિવાળા જીવ ડૂબેલા કેમ રહેતા હશે ? એ હળુકી શી રીતે બનતા હશે?
જયંતીના એ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં ભગવન્ કહે છે: “હે જયંતી! હિંસા, જૂઠ, ચારી, મૈથુન, પરિગ્રહ, ક્રોધ, માન, માયા, લેાભ, રાગ, દ્વેષ, કલહ, અભ્યાખ્યાન, ચાડી ચુગલી, રિત-અતિ, પરપરવાદ, માયામૃષાવાદ અને મિથ્યાદર્શનશલ્ય એ અઢાર દાષા એવા છે કે જે આત્માને ભારે બનાવે છે.
,,
"
હશે ? ” સમજવા
