________________
[ ૮૯] ચાલનારા હજારેક સેવક, કુટુંબીજને તથા નાગરિકોના ટેળે ટેળે ઉભરાતાં હતાં. વર્ધમાનકુંવરે એ વખતે ચાંદની જેવા સ્વચ્છ-માંગલિક વસ્ત્રો પહેર્યા હતાં. શિબિકા તરફથી આવતા હર્ષવનિ સાંભળી યશોદાએ એ દિશામાં મીટ માંડી. કહેવા લાગી
વિશ્વના પ્રાણીઓને આજે મહત્સવ છે. આપના - હાથથી તીર્થ પ્રવત્તાવાનું છે એમ જાણીને, મયૂર મેઘ‘દને કેકારવ કરે તેમ આ ભવી જી કલેલ કરતા, અને આપની પ્રતીક્ષા કરતા જણાય છે. હવે મારા નિમિત્ત એક પળને પણ વિલંબ ન થવું જોઈએ. અદશ્યમાં રહેલા કાન્તિક દેવેની આગ્રહાતિશયવાળી ઉત્સુકતા પણ હું જોઈ શકું છું. પધારે, નાથ! કાળના ઝંઝાવાતમાં પણ અડગ રહે, અજ્ઞાન, અત્યાચાર ને વહેમની એડી નીચે દબાએલા-શેષાએલા માનવ–પ્રાણથી માંડી નારકીના જીને પ્રકાશ મળે, માર્ગ મળે, સિધ્ધિ લાધે એવું તીર્થ પ્રવર્તાવે !”
ભગવાનની દીક્ષાની ધામધૂમમાં, યશોદાનાં આ નેહકમળ શબ્દ દેવદુંદુભીમાં ભળી ગયા. વર્ધમાનકુંવર યથાક્રમે જ્ઞાતવનમાં ઉતર્યા. અહીંથી જ એમનું મહાભિનિષ્ક્રમણ અથવા વાસ્તવિક સંસારત્યાગ શરૂ કર્યો. ભગવાનનું નામ અનંતકાળની સપાટી ઉપર નાચી રહ્યું, એમની એક સમયની સહચારિણી યશદાનું નામ ઇતિહાસના તળિયે આરામ જોગવી રહ્યું.
બુધ્ધદેવ અને દીર્ઘતપસ્વી જ્ઞાતૃપુત્ર મહાવીર સંસાર- ત્યાગ પછી ફરી એક વાર જ્યારે પોતાની જન્મભૂમિમાં
