________________
:: હર !
સિદ્ધિ અને સાધના .
આકાર ધારણ કર્યા. આરંભમાં એમ માનેલું કે બાહ્યવૃત્તિને સંકેચી લેવાથી અથવા તે અંતર્મુખ કરવાથી શાંતિ મળી જશે, પણ એક વખતની ચીણગારી અનુકૂળ સંજોગો પામીને જાણે દાવાનળનું સ્વરૂપ ધારણ કરી રહી. એ દાવાનળ સર્વસ્વ બાળશે સર્વસ્વની ભસ્મ બનાવશે ત્યારે જ વિરમશે એમ લાગવા માંડયું.
એટલે જ એક દિવસે જિનરાજદાસે પત્ની અને પુત્ર-પુત્રીને બેલાવીને કહી દીધું: “હવે મારાથી ઘરમાં નહિ રહી શકાય. મારે નીકળી જવું જ જોઈએ.”
પિતાની શાંત, સ્થિર, ગંભીર છતાં તેજોદિત મુખમુદ્રા જોઇને ત્રણે જણ લેવાઈ ગયાં. પુત્રે જ હિમ્મત લાવીને પૂછયું “કયાં જશે, પિતાજી?” - “કયાં જવું છે એને નિર્ણય કરીને નીકળું તે પછી નીકળવાને કઈ અર્થ જ નથી રહેતું. કયાંથી કયાં જવાનું છે તેની મને પોતાને પણ ખબર નથી. જવું છે–જવું પડશે એટલું મને સ્પષ્ટ દેખાય છે.”
એ નિશ્ચયને અફર માનીને પુત્ર વિનતી કરી: “જે કંઈ તીર્થસ્થાનમાં રહેવું હોય તે આશ્રમ કે કુટીર જેવું બંધાવી દઉં. નેકરને પણ બંદોબસ્ત થઈ શકશે. આપની સર્વ પ્રકારની અનુકૂળતા સાચવવા, આપ કહે તેમ કરવા તૈયાર છું.”
જિનરાજદાસ કહેઃ “તમે મને નહિ સમજી શકે. એમાં તમારો દોષ નથી. આશ્રમ કે નેકરનું લફરું તમે વળગાડવા માગે છે એમાં તમારી ભાવનાને નહિ પણ સંસ્કારને વાંક છે. જુઓ, મને બરાબર સમજી લે. મને તરસ લાગી છે–પાણીની શોધમાં નીકળવાને છું. એ પાણીનું ટીપું મને કયાં મળશે તે ચોક્કસ નથી. તરસની એ વેદના તમારાથી નહિ સમજાય ઃ પ્રાણુ અંદરથી પાણું પાણી પિકારી રહ્યા છે.”
પુત્રના ચહેરા ઉપર નિરાશા વ્યાપી. અને જે પત્નીએ ચાલીશ