________________
એ ચાંડાલ કુમારે
છ-છ પૂર્વભવની પ્રીતિ એ બાળકનુ રૂપ ધરી આવી હોય એવા આ એ ભાઇએ વચ્ચે અટ્ટ પ્રેમ હતેા-સુમેળ પણ હતા. એક વીણાસ્વરૂપ હતેા તા બીજો વીણાના સ્વરસ્વરૂપ હતેા. એક પેાતાની ક્રરાંગુલીવતી મૂંગી વીણાને વાચા આપતા તે ખીો અંતરની વેદનાઓને ભાષાના સ્વાંગ સજાવતા. એક જ આત્મા જાણે એ દેહમાં વાસેા કરી રો હેાય તેમ આ ભાઇએ સાથે જ રહેતા-સાથે જ કરતા; દુનિયાનાં સુખદુઃખ સમભાવે વહેંચી લેતા. એ એ ભાઇએ જ્યારે હસ્તિનાપુરમાં આવી ચડ્યા ત્યારે એમને કાઇ ઓળખતું નહતું. શેરીએ શેરીએ આશ્રય માટે ભમ્યા ત્યારે એમની સામે નજર માંડવાની પણુ કાઇને ફુરસદ ન હતી. પણ એ એ ભાઇએએ જ્યારે બજારના ચેાક વચ્ચે બેસી વીણાના તાર ઝણુઝનુાવ્યા અને સ્વરગંગા વઠ્ઠાવી ત્યારે જાણે કે કાઇએ હસ્તિનાપુર ઉપર જાદુ કર્યું હોય તેમ લેાકિજા ઉપર આ એ ભાઆનાં નામ રમી રહ્યાં. જેમને ાઇ ઓળખતુ નહેાતું, જેમને માથું મૂકવાને ફ્રાઈ આશ્રયસ્થાન નહેાતું તેમને સમસ્ત હસ્તિનાપુરનિવાસીએ એ સ્નેહથી નવરાવી નાખ્યા.
.
એ ભાઈ એમાં એકનું નામ ચિત્ર અને બીજાનું નામ સંભૂતિ હતુ`. હસ્તિનાપુરમાં આજ સુધી ધ૨ા ગાયા આવી ગયા હતા, પણ ચિત્ર અને સ ંભૂતિએ સંગીતની જે અપાર્થિવતા સારાયે હસ્તિનાપુરના આકાશમાં પાથરી દીધી હતી તે તે। અતુલનીય