________________
ભરત ચક્રવર્તી રેરાજનીતિ ! રે ! જ્યdણા!
મોટાઓ નાનાને ગળી ન જાય, સબળ કે દુર્બળને ખાઈ ન જાય એટલા સારુ તે શ્રી ઋષભદેવે સૌપ્રથમ રાજનીતિ શીખવી. પછી પોતે જ્યારે સંયમને માર્ગ લીધે ત્યારે પણ એમણે પિતાના સૌથી મોટા પુત્ર ભરતને બોલાવીને કહેલું કે “બેટા ! પૃથ્વીના વાસીઓને રાજા વિના નહીં ચાલે. રાજનીતિને દંડ રાજા નહીં ધરી રાખે તો મોટા નાનાઓને ગળી જશે–સમુદ્રમાં નાનાં માછલાંને મોટાં માછલાં ગળી જાય તેમ. બળવાન દુર્બળને જીવવા નહીં દે; માટે પૃથ્વીનું યથાયોગ્ય પાલન કરવા તું રાજા બન અને તારા બીજા નવાણું ભાઈઓની સાથે હળીમળીને નીતિ ન્યાયથી રાજશાસન ચલાવ !' - ભરતે વિનયને લીધે એ આજ્ઞા માની. ભરતને તથા બાહુબલી અને બીજા ૯૮ ભાઈઓને શ્રી આદિનાથે એમની યોગ્યતા પ્રમાણે દેશ વહેંચી આપ્યા.
ભરત કે જેણે માત્ર વિનયની ખાતર રાજદંડ પ્રહણ કર્યો હતો તેને રાજ્યતૃષ્ણનો રોગ લાગુ પડયાં. વ્યસની જ્યારે વ્યસનને આરંભ કરે છે ત્યારે અફીણ તેને કડવું ઝેર જેવું લાગે છે, પણ ક્રમે ક્રમે અફીણની કડવાશ ઊડી જાય છે અફીણના સેવનમાં જ સઘળા રસ સમાઈ જતા હોય એવો આ હૂલાદ અનુભવે છે. પછી તે એ વ્યસનને મૂકવા માગે છે પણ વ્યસન વિદાય લેવાની સાફ
