________________
શીલવતી: વાયા કન્યા
શીલવતી વેશ્યાઓને જે એક ખાસ વર્ગ ઊભો થાય અને એમને પિતાને વ્યવસ્થિત-સંગઠિત સંધ બને-કઈ શીલભંગ કરે તે એને ન્યાય તોળાય, દંડ યા તે પ્રાયશ્ચિતની સજા થાય, અને છતાં ન માને તો સંધમાંથી એને બહિષ્કાર કરવામાં આવે, તથા શીલવતી જે કઈ વાર મુશ્કેલીમાં આવી પડે તે આર્થિક મદદ એ સિંધ તરફથી મળે એવી ગોઠવણ કરવામાં આવે અથવા તે ઘડપણ જેવા અવસરે સંઘ સહાય કરે અને શીલવતી વેશ્યાઓને સમાજમાં બીજાં સારાં કામધંધા મળી શકે એવી ચળવળ ચલાવે, સામાજિક અધિકારે મેળવવા પ્રયત્ન કરે, એવું બધું થવું જોઈએ. આ પ્રમાણે આવ્યંતર શુદ્ધિ અને બાહ્ય ગૌરવ સાથે આર્થિક લાભની દષ્ટિએ જે સંગઠન સાધવામાં આવે તો વેશ્યાઓને ઉદ્ધાર થાય અને સમાજને પણ બચાવી શકાય. અને ધાર કે ઇની આર્થિક દશા ન સુધરે તો પછી ગૃહઉદ્યોગ-ગૃહશિલ્પમાં છેડી શક્તિ ખરચી હોય તે જરૂર બે-ચાર પૈસાની પ્રાપ્તિ થઈ શકે. શંગાર-વિલાસ એાછા થાય અને આંતરસ્વચ્છતા તરફ વધુ ધ્યાન જાય એવો પ્રબંધ કરવો જોઈએ. જે શીલવતી વેશ્યાઓ વિષે હું વિવેચન કરી રહ્યો છું તે જે પોતાના શિયલમાં અડગ રહે અને સમાજની શુદ્ધિ તથા સંરક્ષણમાં સહગ આપે તે આજે નહીં તો આવતી કાલે સમાજની સહાનુભૂતિ વેશ્યાઓ તરફ વહ્યા વિના ન રહે. વિવાહિત નારીસમાજ પણ એની કદર કરે-ગુણગાન પણ કરે. એ રીતે વેશ્યાઓના માર્ગમાં જે સામાજિક મુશ્કેલીઓ રહેલી છે તેને નિકાલ આવી જાય.”
લાંબા ભાષણ સરીખા મારા કથનની એ કન્યા ઉપર એટલી ઊંડી અસર પડી કે એ આંખો મીંચીને વિચાર કરવા લાગી, અચાનક એની આંખોમાંથી દડદડ કરતી ખાંસુઓની ધારા વહી