________________
-: ૧૪ર :
શાસ્ત્રાર્થ સભા અંતરમાં ? અજ્ઞાનરૂપી અંધકાર, માનવહૃદયમાં રહે છે. ત્યાં દુનિયાનો કોઈ કૃત્રિમ પ્રકાશ જઈ શકતા નથી. જ્ઞાનને પ્રકાશ જ એક એવો પ્રકાશ છે કે જે હદયના છેલ્લા ખૂણામાં પહોંચી વળે છે. -જ્ઞાનની આરાધના કરવી એ જ તરવાને સાચો માર્ગ છે.
- “શ્રમણ-ભગવાન મહાવીર કહી ગયા છે કે પ્રકાશ આપણું પિતાના અંતરમાં છે. આવરણે હટાવે એટલે એ જ્યોતિ સ્વતઃ પ્રકટશે. એને ઘટાટોપની, કૃત્રિમતાની કે દીપકરજીની જેમ મશાલ માથે મૂકીને ફરવાની જરૂર નથી.
વળી, વિદ્યાના ભારથી રખેને પિતાનું પેટ ફાટી જાય એવી આ પંડિતજીને બીક લાગે છે. એટલા સારું તે તાંબાના પટ્ટા બાંધી રાખે છે. હું પૂછું છું કે વિદ્યા કયાં રહે છે? પેટમાં જે વિદ્યા રહેતી હોય તે મોટાં પિટવાળા પ્રાણુ વધુ વિદ્યાવાળા હાવાં જોઇએ. કેઈનું પેટ ફાટયા પછી એમાંથી વિદ્યાદેવી પ્રગટયા હોય એમ હજુ સુધી નથી બન્યું. ખરી રીતે આ ૫ડિતજીના પેટમાં વિદ્યા નથી, પણ વિદ્યાનું અજીર્ણ જ રહી જવા પામ્યું છે.”
શ્રમણના આ ઉપસંહારે-ઉપસંહારના છેલ્લા વિનોદી વાકયોએ -સભાજનેના હોઠ ઉપર ભીનું હાસ્ય વેર્યા. શાસ્ત્રીય શુષ્ક પંકિતઓ સાંભળીને થાકી ગએલ સમાજના વદનમંડળ ઉપર પ્રસન્નતાની લાલાશ છવાઈ.
વાહ ! વાહ !” અને શ્રમણ-મહારાજની જયના અવાજથી સભાસ્થાન ગજી ઉઠયું. છ છેડાયેલા નાગ જેવા દીપકર પંડિતે, જાણે પિતાની ફેણ પછાડતા હોય તેમ પૂછ્યું:
મારી સામે કયો પ્રતિવાદી ઊભો છે તે મારે જાણવું પડશે.”
“મને લોકો શ્રમણ કહે છે.” શ્રમણ–તપસ્વીએ શાંતિથી ઉત્તર ખાખે.
શ્રમણ એટલે શું ? શ્રમણ હું પોતે જ.' ,
