________________
: ૧૩૪
શાસ્ત્રાર્થ સભા
ધીમે ધીમે તે રાજસભાના મુખ્ય બારણુ પાસે પહોંચ્યો અને પાસેના નગારા ઉપર ત્રણ વાર દાંડી પીટી. એને અર્થ એટલો જ કે “તાકાત હોય તે શાસ્ત્રાર્થ માટે આવી જાય!' ' '
શાસ્ત્રાર્થને કંકો સાંભળી રાજા વિચારમાં પડ્યોઃ રાજપંડિતને લાવી પૂછયુંઃ “આ નવા પંડિત સાથે શાસ્ત્રાર્થ કેણ કરશે?” - રાજપંડિત જે જવાબ વાળે તે ઉપરથી રાજાને ખાત્રી થઈ
કે હવે રાજ-દરબારમાં એક પણ પંડિત એવો નથી કે જે આ નવા વાદી સામે ઊભા રહે. શાસ્ત્રીઓ માન અને અપમાનથી કંટાળી એક પછી એક આ રાજ્યની હદ છોડી ચાલ્યા ગયા હતા. જેમને એક દિવસે હાથીની અંબાડી ઉપર બેસાડવામાં આવે તેમને જ પાછા વળતે દિવસે ગધેડા ઉપર બેસવાનો વખત આવે એ સ્થિતિ કેણુ કેટલો કાળ નભાવી લે? આજે પહેલવહેલી રાજાની આંખ ઉઘડી. એણે શાસ્ત્રાર્થને નામે આજ સુધીમાં કેટકેટલા પંડિતોની દુર્દશા કરી હતી તે વાત તેને આજે સમજાઈ.
કર્ણ સુવર્ણમાં લક્ષાધિપતિઓ અને કરોડપતિઓને કંઈ તૂટ ન હતો. સુભટ અને યોદ્ધાઓ પણ એક કહેતાં એકવીસ હાજર થઈ જાય, માત્ર કોઈ શાસ્ત્રી કે પંડિત નહોતો રહ્યો. શાસ્ત્રાર્થ સાંભળી જેઓ કેવળ તાળીઓ પાડતા હતા અથવા તો જય જયના ધ્વનિથી દિશા ગજાવી શકતા હતા તેઓ જ રહી ગયા હતા. રાજા પોતે મેટી મૂંઝવણ અનુભવી રહ્યો. કર્ણસુવર્ણનું નાક કાપીને આ નવો વાદી ચાલ્યો જશે એવી તેને બીક લાગી.
ગુપ્તચર અને દૂતોને બોલાવી મહારાજાએ આજ્ઞા કરીઃ “અમે ત્યાંથી સમર્થ શાસ્ત્રીને શોધી કાઢે. કર્ણસુવર્ણ જેવી વિદ્યાપીઠનું અપમાન થાય એ ઠીક નહીં.”
એક ગુપ્તચરે આખરે સંદેશ આપ્યો કે “મહારાજ ! અહીંથી બહુ દૂર અરણ્યમાં એક તારવી શ્રમણ રહે છે. ઉંમર તો બહુ