________________
સાંચ સ્મૃતિ સનકુંમાર.
૧૨૭:
હુ....એ જ વાત મારા સાથીને સમજાવતા હતા. તમારા ડ જેટલે! સુંદર છે તેટલી જ તમારી વાત કરવાની શૈલી પણ સુંદર છે. પણ જે શ્વસ એ શબ્દોના સ ંદેશ લઇ આવે છે તે શ્વાસ પેાતે મળના કેટલા અણુ-પરમાણુને બહાર ઠલવે છે ?' સનત્ કુમારની પાસે બેઠેલા ધ્રુવે, સનત્યુમારના શ્વાસમાંથી છૂટતી દુર્ગંધના પ્રકારાંતરે નિર્દેશ કર્યાં. મનુષ્યા જે વાસથી લગભગ ટેવાઈ ગયા છે તે વાસ દેવા વધુ વખત સહી શકતા નથી. એટલે જ તેણે સનત્કુમારની વાત સાંભળીને શરૂઆતમાં જ મ્હોં સ્ટેજ મરડયુ હતુ.. એ દુધે જ એને માનવસૌદર્યની મૂળ • સામગ્રી વિષે વિચાર કરવા પ્રેર્યાં હતા.
સૌ દ મૂર્તિ સનત્કુમારમાં નિમલ સુંદરતા જેવી વસ્તુ કઈ રીતે સંભવે ? સનત્યુમારને એ વાત સાંભળી થોડા આધાત પણ થયા.
મનુષ્ય ખરેખર શક્તિસ`પન્ન પ્રાણી છે. એ મળ–મેલમાંયી પણ સૌંદર્ય ખે ́ચી જાણે છે. જે ગંધાતા દ્રવ્યે સામે જોવા માત્રથી સૂગ ચડે તે જ દ્રવ્યામાંથી મનુષ્ય પાતાના સૌંદર્યની દીપમાળ પ્રગટાવે છે. જયાં સુધી અંદરના અવયવા પોતપાતાની કામગીરી ખરાખર અજાવતા હૈાય ત્યાં સુધી તે। બધુ ઠીક ઠીક ચાલે છે–સૌ ની દીપમાળા ઝળહળી રહે છે, પણ જ્યારે એમાં ચેડી શી વિકૃતિ થવા પામે છે તે જ ઘડીએ પેલું સોય પણ ખદખદી ઉઠે છે. માણુસ જેને અમી કહે છે તે અમીને અડીને નીકળતા વાયુ પણ પછી તે વાસ મારે છે. એક રીતે માનવી જેટલા શિતસપન્ન છે તેટલે જ બીજી રીતે પામર છે. એની સૌ’દય જવાળા જોતજોતામાં રાખના ઢગલારૂપે પરિણમે છે.' દેવે પોતાની મધુર વાણીમાં સનકુમારને સૌંદર્યનો ખીજી બાજુ ખતાવી;
સનત્કુમાર ભલે ચક્રવર્તી હાય, ભલેને સોની પ્રતિમા શા હોય, પરંતુ આખરે તે। એ માનવી જ તે ?–ઝુંપડીમાં વસતા ફ્રાઇ પણુ દીન—રિદ્ર કે કદરૂપ માનવબાળના જેવાં જ ઉપકરણા