________________
:: ૧
:
સિંદર્યમૂર્તિ સનકુમાર
તેનું તેને પિતાને પણ ભાન ન રહ્યું. તર્ક અને કલ્પનાની ગહન -અટવીમાં અથડાતાં પ્રાણીઓ કોણ જાણે કયાંના કયાં ઉતરી પડે છે?
પાસેના દેવે એ નીશ્વાસ સાંભળ્યો. પૂછયું: “આમોદ-એમેદના આ મહાસાગરમાં શેકને નીશ્વાસ શી રીતે સ્પર્શી ગયો?'
જવાબમાં પેલા દેવ નાક ઉપર હાથ મૂકે. એને કંઈક ઊડે ઊંડેથી દુર્ગધ આવતી હોય એમ તેણે મહીં સોચ્યું અને કહ્યું: “સુંદર મનુષ્ય પણ ભીતરમાં કેટલી ગંદકી ભરીને બેઠો હોય છે? સનકુમાર સુંદર છે, પણ ખરું જોતાં તો જેને જોતાં સુગ ચડે એવાં મળ–સૂત્ર ઉપર જ આ સુંદર દેહનો આધાર છે.'
જે જોવાનું છે તે મૂકીને શા સારું આ દેવ ન જોવાનું જે હશે ? સનતકુમારના આ બહારના રૂપવૈભવમાં એવી તે શી ખામી હતી કે તે નકામે ભીતરના મેલ જેવા મંડી ગયે.” બીજે દેવ કંઇક આવો જ વિચાર કરતો હતો. પણ એ બોલે તે પહેલાં જ પેલ દેવ કંટાળીને બોલી ઉઠ્યોઃ .
“આ સનકુમારના શબ્દોમાં તમને દુર્ગધ નથી આવતી?”
પ્રશ્નોત્તર અધૂરા રહ્યા. સનતકુમારે, આ અતિથિ જેવા દે કઈ ચર્ચામાં ગુંથાયા છે તે જાણવા માગ્યું. દેવ નિર્ભય હતાસ્પષ્ટવક્તા હતા. એમને સનતકુમારની સત્તા કે હકુમત સ્પર્શી શકે એમ ન હતું.
અમે માનવસૌંદર્યની મૂળ સામગ્રી વિષે વિચાર કરતા હતા.' -કડવી લાગે એવી વાતને દેવે મીઠાશનો એપ આયે.
માનવસૌન્દર્ય એટલે સનકુમાર. અને માનવસાંદર્યની જ્યાં વાત થતી હોય ત્યાં સનકુમારનાં જ ગુણગાન હેય એવો તેને આજ સુધીને અનુભવ હતો. તેણે પૂરી બેદરકારીથી દેવની સામે દષ્ટિપાત કર્યો અને પૂછયું : | ‘વારુ, કઈ સામગ્રીમાંથી આ સંદર્ય પ્રકટયું? આપ શું માને છે ?”
