________________
કવટનરી મહાયુગ પ્લાઈટસીન અને ઉષ્ણતામાન વધતાં બરફ પીગળે છે ને હોલોસીન એ બે યુગમાં વહેંચાય છે. સમુદ્રની સપાટીમાં વધારો થાય છે. પપ્પાઈસ્ટસીન યુગ (Pleistocene Epoch) જેથી હિમયુગ દરમિયાન બહાર આવેલા
હિમયુગના કાળ તરીકે જાણીતા આ ટાપુઓ ને ભૂવિસ્તાર ડૂબે છે. તે યુગમાં ચાર હિમયુગે (Ice Ages) અને જમીન ખુલ્લી થતાં ઘાસનાં બીડે ત્રણ હિમાંતર તબક્કા (Interglcaial stages) ઊગે છે. આવ્યા છે.
હિમાંતર તબક્કા દરમિયાન શંકુ તેથી આ યુગની આબેહવા વારાફરતી ઊગતાં થાય છે. ને પ્રાણીઓ પાછાં આવે ઠંડી અને ગરમ રહેતી આવી છે. છે તે પછી ફરી હિમયુગ આવતાં અગાઉની - આ પ્રક્રિયા દક્ષિણ ગોળાર્ધ કરતાં પરિસ્થિતિનું પુનરાવર્તન થાય છે. ઉત્તર ગોળાર્ધમાં વધુ વ્યાપક રીતે જોવામાં પ્લાઈટસીન યુગમાં આવા ચાર હિમઆવે છે.
યુગો ને તેમની વચ્ચે ત્રણ હિમાંતર તબકકા - હિમયુગ દરમિયાન ધ્રુવપ્રદેશને બરફ જોવા મળે છે. ખસતે અસતે બહારના પ્રદેશમાં પથરાય ચુ. એસ. એ. ની ગ્રાન્ડ કેન્યન (Grand
Canyon) 2407 Harl Mhita (Fiord) - પર્વતે ને મેદાને હિમાચ્છાદિત ને
ના નામે ઓળખાતી ખીણ લાઈટસીનના વેરાન દેખાય છે.
બરફથી કરાયેલી છે, સમુદ્રની સપાટી નીચી ઊતરતાં ઘણું
- ઉત્તર અમેરિકાના કેટલાક ભાગમાં બરફના નવા ટાપુ. બહાર આવે છે, તથા ભૂવિસ્તારે
થરના વજનથી જમીન હજાર ફુટ જેટલી છૂટા પાડતા છીછરા સમુદ્રો ખસતાં ખંડે
૫ ઊંડી ઊતરે છે, જેથી રચાયેલ વિશાળ ને દ્વીપસમૂહો જોડાય છે.
ખાડાઓમાં ગ્રેટ લેકસ (Great Lakes) ના આ ભૂમિ–વિસ્તાર પણ વિસ્તરે છે. - હિમાચ્છાદિત પ્રદેશનાં પ્રાણીઓ નાશ
નામે જાણતાં મીઠા પાણીનાં સરેવ આજે પામે છે, યા હિમક્રિયાની અસરથી મુક્ત
આવેલાં છે. ર ક ક ા એવા હૂંફાળા પ્રદેશમાં સ્થળાંતર કરે છે,
ઉત્તર અમેરિકાના કેટલાક પ્રદેશેમાં જયાંની નદીઓ ફકત શિયાળામાં જ જવાળામુખ–ક્રિયા પણ ચાલુ રહે છે. " કરતી જોવામાં આવે છે. આવા પ્રદેશમાં કેલીફોર્નિયાના સક્રિય જ્વાળાળખી માઉન્ટ ધોધમાર વરસાદ પડે છે.
લેસન (Mount Lassen)ને જન્મ આ યુગમાં ઘાસના બીડાથી માંડીને કુકમ થયેલ છે. ઊગે છે.
દક્ષિણ ભારતમાં પર્વત પર અને સમુદ્ર હિમયુગને અંત જેમ જેમ નજીક તટ પર મળતા લેટરાઈટ (Laterite)ના થરે આવતે જાય છે તેમ તેમ ઠંડી ઘટતી જાય છે આ યુગના છે,
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org