Page Text
________________
જેમ પદાર્થનું ઘનત્વ વધારે તેમ આકાશમાં કપાઈને ઉંચે ગતિ કરતે ગુરૂત્વાકર્ષણની અસર વધારે થાય છે, પતંગ એ છાવત્તા પ્રમાણના ઘનત્વવાળા અને જેમ ઘનત્વ ઓછું તેમ ગુરૂત્વા પક્ષીઓ તથા એરપ્લેને વિગેરેને પૃથ્વી કર્ષણની અસર ઓછી થાય.” એક સરખી રીતે ખેંચી જઈ શકે નહિ. અને
વરાળ જેવી વસ્તુઓને તે પૃથ્વીનું પૃથ્વી સૂર્યની આજુબાજુ એક કલાકના ગુરૂત્વાકર્ષણ બિલકુલ ખેંચી શકતું નથી, ૬૬૦૦૦ માઈલની ઝડપથી ફરતી હોય તે જમીન ઉપર ઉત્પન્ન થયેલી વરાળ આકાશમાં આ બધાને એક સરખા આકર્ષણબળથી ખેંચી ઉંચે ચડે છે, પરંતુ જમીન ઉપર આવતી નહિ શકવાને પરિણામે એક કલાકમાં જ નથી, વરાળ કરતાં હવાનું ઘનત્વ વધારે ઉપરોકત બતાવેલ કપાએલ પતંગ–જુદાજુદા હેવાથી હવા વરાળને ઉચે ધકેલી દે છે, ઘનત્વવાળા, પક્ષીઓ અને એરોપ્લેને વિશે પરંતુ પૃથ્વીનું ગુરૂત્વાકર્ષણ વરાળને પકડી હજારો માઈલનું અંતર પડી જાય, પરંતુ રાખી શકતું નથી.
આ પ્રમાણે બનતું નથી, આ ઉપરથી સમજી શકાય છે કે – વરાળ કરતાં હવા
આ હકીકત પૂરવાર કરે છે કે પૃથ્વી - હવા કરતાં લાકડું
ફરતી નથી.” લાકડા કરતાં પાણી
પૃથ્વીનું વાતાવરણ પણું વાતાવરણના પાણ કરતાં પત્થર–લેખંડ
બળે દરેક પદાર્થને પિતાની સાથે સાથે એક વગેરેને એક કરતાં બીજાને
સરખા બળથી એક સરખી ઝડપથી લઈ જઈ. ગુરૂત્વાકર્ષણ
શકતું નથી. વધુને વધુ થતું જાય છે, આ ઉપરથી જણાય છે કે—
- પૃથ્વીના વાતાવરણમાં મુખ્યત્વે કરીને આકાશમાં પિતાપિતાના મારી
જુદી જુદી પ્રકારના હવાના થરે હેય છે. બળમાં ગતિ કરતા જુદા-જુદા ઘનત્વવાળા હવાનું ઘનત્વ અને ગતિનું બળ પ્રમાણુપદાર્થોને ગુરૂત્વાકર્ષણબળ એક સરખી રીતે વધુ હોય તો તે તેનાથી ઓછા–બળવાળા આકર્ષણ કરી શકે નહિ.
પદાર્થને પોતાની સાથે ખેંચી જાય છે, પરંતુ આ પરિસ્થિતિમાં પૃથ્વી પિતાની ધરી આ હવા પણ જે પદાર્થને પોતાની તરફ ખેંચી ઉપર ઘૂમતી હોય કે સૂર્યની આજુબાજુ જાય છે, તે પદાર્થના ધનત્વ ઉપર વધારે પ્રદક્ષિણું કરતી હોય ત્યારે જુદાજુદા ઘન- આધાર રાખે છે. ત્વવાળા પદાર્થો ઉપર એક સરખું ગુરૂત્વાક જ્યારે જ્યારે વંટોળીયે થાય છે. ત્યારે ર્ષણથી ખેંચી શકતી નહિ હોવાથી એક સરખી ત્યારે તે ઘણું ચીજોને પોતાની સાથે ખેંચી ઝડપથી પિતાની સાથે લઈ જઈ શકે નહિ અને જાય છે, પણ તે વખતે તે કાગળ જેવા પદાતેથી કરીને દરેક પદાર્થો વચ્ચે પિતાના ઘનત્વના ર્થને જેટલા બળથી જેટલા દૂર ખેંચી જાય હિસાબે ઘણું જ મોટું અંતર પડી જાય. છે, તેટલા બળથી તેટલા દૂર લાકડાના પીપને
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005569 |
| Book Title | Jambudwip Part 03 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vardhaman Jain Pedhi |
| Publisher | Vardhaman Jain Pedhi |
| Publication Year | |
| Total Pages | 250 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 6 MB |