________________
૧
આ ગ્રંથમાં જ્યોતિષ અને ગણિત પર ત્યાં તેમણે રડાર ગોઠવ્યું તે ત્યાં ૨૫ ગંભીરતાથી વિચાર કરવામાં આવ્યા છે અને હજાર ચોરસ માઈલને ભૂમિ વિસ્તાર તેમની તેના અધ્યયન વગર ભારતીય–જ્યોતિષના નજરે પડયો. ઈતિહાસને સમજી શકાય તેમ નથી.
ત્યાં જવા માટે તેમણે અદ્યતન સાધને જૈનદષ્ટિ અનુસાર ભૂળનું સ્વરૂપ આ દ્વારા પ્રયાસ કર્યા, પરંતુ તમામ પ્રયાસ પ્રકારનું છેઃ
નિષ્ફળ ગયા; તે ભૂમિ ઉપર તેઓ જઈ ચૌદ રાજલોકના–મધ્યભાગ–તિર્યકમાં શકયા નહીં. અસંખ્યદ્વીપ અને સમુદ્ર છે. તેમાં મનુષ્યનો લંડન સેસાયટી ફોર રીસર્ચ વસવાટ માત્ર જંબૂઢીપ-ધાતક ખંડ-અને અર્ધ ના પ્રમુખ જી. એન, એમ ટેરિલે પ્રમુખ પુષ્પરાવર્તદ્વીપ એ અઢીદ્વીપમાં જ છે. તરીકે પિતાના એક ભાષણમાં કહ્યું હતું કે
બાકીના દ્વીપમાં મનુષ્ય ઉત્પન્ન થતાજ “એમ માનવાને કેઈ કારણ નથી. નથી, અઢીદ્વીપની બહાર સૂર્ય-ચંદ્ર વગેરેનાં કે જગતની નેંધ લેવાની આપણું વિમાને સ્થિર હોય છે. ગતિશીલ હતાં ઈન્દ્રની મર્યાદા આવી જાય ત્યાં નથી.
કુદરત અટકી જાય છે, અને એ હદની તિષ્ઠલેક અસંખ્ય યોજનાને છે. તેમાં બહાર કેઈ જુદાજ નિયમો ન પ્રવતે -મનુષ્યલોક માત્ર ૪૫ લાખ એજનનો જ છે. અમેરિકન વિદ્વાન બ્રુકે નેપ્યું છે કે
પૃથ્વીનું આટલું વિસ્તૃત સ્વરૂપ વત- “આપણું પૃથ્વી જેવી બીજી ૧૦ કરોડ માન દુનિયાને ભલે કાલ્પનિક લાગે, પરંતુ પૃથ્વીએ હેવાનું જણાય છે.” (ધર્મ, ખગોળની દ્રષ્ટિએ તેમાં કશું આશ્ચર્યજનક યુગ-૮-૭–૧૭) નથી.
આ સર્વેનું પરીક્ષણ કરતાં સહજ રીતે ખગોળમાં જોવા મળતાં અવનવાં રહ
સમજી શકાય છે કે – થી વર્તમાન વૈજ્ઞાનિક યુગ પણ દિમૂઢ
અત્યારે આપણું મનમાં વૈજ્ઞાનિ. બની જાય છે.
કે એ દઢ કરેલ સિદ્ધાંતો કે સંશોધન જેમકે “હિન્દુસ્તાન ટાઇમ્સમાં એક અંતિમ સત્ય નથી.” વખતે એક રશિયન વૈજ્ઞાનિકનું વિધાન
આથી જ એક જર્મન વૌજ્ઞાનિકનું
માનવું છે કે – આપણે જે પૃથ્વી ઉપર રહીએ “વિજ્ઞાન હજુ પિતાની બાલ્યાવસ્થામાં છીએ ને જાણીએ છીએ તેનાં કરતાં છે અને વિજ્ઞાન વડે જે જણાયું છે, તે એક કરોડ ગણું વધુ છે. એક સમયે તે અંતિમ સત્ય નથી.” રશિયન રોઝાનિકેએ સલામત ભૂમિ માટે બન્દ્રાન્ડ રસેલ જેવા વિશ્વવિખ્યાત ઉત્તર ધ્રુવ તરફ નજર કરી
ચિંતકનું આ દિશામાં જે મંતવ્ય છે તે પણ
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org