________________
૪૫
Uશિક્ષાવિંશિકા) સંયમની વૃદ્ધિ શક્ય ન હોય તો પંચકહાનિપૂર્વક અપવાદથી દોષિત પણ ગ્રહણ કરે છે. ત્યાં પણ પૂર્ણ થતા હોવાને કારણે સંયમની હાનિ થતી નથી. આ ત્રણેમાં યતિને નિયમથી સંયમ હોય છે, તેથી જ યતિને આત્મામાં ચરવારૂપ ચારિત્રકા સમ્યક્ પ્રકારે નિષ્પાપ થાય છે. ચારિત્રના કારણભૂત એવો તેમનો દેહ લેશ પણ કર્મબંધનું કારણ બનતો નથી. આવો જ યતિ ગ્રહણશિક્ષા અને આસેવનશિક્ષામાં સમ્યમ્ યત્ન કરી ઉત્તરોત્તર સંયમની વૃદ્ધિ કરે છે. II૧૨-૧લા
અવતણિકા:
ઓગણીશમી ગાથામાં કહ્યું કે આહારાદિમાં સંયત યતિનું જ ચારિત્રકા નિષ્પાપ થાય છે. હવે આહારાદિમાં સમ્યગૂ યતના ન હોય તેવા સાધુને ગ્રહણશિક્ષા અને આસેવનશિક્ષાથી પણ ગુણ થતા નથી, તે બતાવવા અર્થે કહે છે -
एयासु अवत्तवओ जह चेव विरुद्धसे विणो देहो । पाउणइ न उणमेवं जइणो वि हु धम्मदेहु त्ति ॥२०॥ एतास्वव्यक्तव्रतस्य यथैव विरुद्धसेविनो देहः ।
प्राप्नोति न गुणमेवं यतेरपि खलु धर्मदेह इति ॥२०॥ અoqયાર્થ:
નદ જે પ્રકારે વિરુદ્ધવિનો હો વિરુદ્ધસેવીનો દેહ૩ ન પડછાડ્રગુણને પામતો નથી પર્વ એ પ્રકારે પ્રયાસુમવત્તવો આ બધામાં=આહાર, ઉપાધિ અને શયામાં અવ્યકત વ્રતવાળા = અયતનાવાળા વાળો વિ ઘમ્મદુ યતિનો પણ ધર્મદિહ (ગુણને પામતો નથી
ગાથાર્થ:
જે પ્રકારે વિરુદ્ધસેવીનો દેહ ગુણને પામતો નથી, એ પ્રકારે આહારાદિમાં અયતનાવાળા યતિનો પણ ધર્મદિહ ગુણને પામતો નથી. જ અહીં (૧) રોગીના સ્થાને યતિ છે. (૨) ઔષધસેવનના સ્થાને આસેવનશિક્ષા છે. (૩) કુપથ્થસેવનના સ્થાને આહારાદિમાં અયતના છે. (૪) દેહના સ્થાને ધર્મદહ છે. અને (૫) આરોગ્યના સ્થાને ભાવઆરોગ્ય છે. ભાવાર્થ:
જેમ કોઈ રોગી સમ્યમ્ ઔષધિને સેવતો હોય છતાં કુપથ્ય આદિ ખાતો હોય તો
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
