Page Text
________________
११९७ अनेकान्तजयपताका
(:
- > त्पत्तिः, तस्याप्रयोजकत्वादिति ।(४७) एतदप्ययुक्तम्, तत्त्वतो विहितोत्तरत्वात् । तथाहिन बीजादावुदितसामर्थ्यं तदतिरेकेण, अपि तु तत्सत्तामात्रमिति तदेवावर्त्तते । (४८) न चाङ्करादौ सामर्थ्यमिति तदा परिज्ञानोपायः, सर्वासद्विविक्ततत्सत्तामात्रवेदनात् । न च तत्तत्स्वभावतया तदुपलम्भ एव, सर्वथाऽवध्यभावे तत्तत्स्वभावताऽसिद्धेः । (४९) न
-
થાક્યા છે न हि नामायत्ता वस्तूत्पत्तिः, तस्याप्रयोजकत्वात् नाम्न इति । एतदाशङ्कयाह-एतदप्ययुक्तं परोक्तम् । कुत इत्याह-तत्त्वतो विहितोत्तरत्वात् । एतदेव योजयति तथाहीत्यादिना । तथाहि न बीजादौ-कारणे उदितसामर्थ्य अङ्कुरादिनिबन्धनं तदतिरेकेण-बीजाद्यतिरेकेण, अपि तु तत्सत्तामात्रं-बीजादिसत्तामात्रम् । इति-एवं तदेवावर्त्तते, प्रागुक्तमिति । न चाङ्कुरादौकार्ये सामर्थ्यमिति-एवं तदा-बीजकाले परिज्ञानोपायः । कुत इत्याह-सर्वासद्विविक्ततत्सत्तामात्रवेदनात्-त्रैलोक्यगतासद्विविक्तबीजमात्रवेदनात् । न च तत्तत्स्वभावतया-बीजादेर
- અનેકાંતરશ્મિ ... તેનું કારણ એ કે, વસ્તુની ઉત્પત્તિ નામને આધીન નથી. નામ તો અપ્રયોજક છે.
(આશય એ કે, તે નામથી તે વસ્તુનો વ્યપદેશ ન થાય એટલા માત્રથી તે વસ્તુ મટી જતી નથી. એટલે કારણકાળે માત્ર તે સામર્થ્યનો વ્યપદેશ થતો નથી, બાકી સામર્થ્ય તો તેમાં રહેલું જ છે.)
(૪૭) સ્યાદ્વાદી: તમારી આ વાત પણ અયુક્ત જણાઈ આવે છે. કારણ કે પરમાર્થથી તેનો ઉત્તર અને પૂર્વે જ આપી દીધો છે. તે આ પ્રમાણે –
બીજાદિમાં, જે અંકુરાદિનું કારણભૂત સામર્થ્ય ઉદિત થયું છે, તે સામર્થ્ય, બીજાદિથી અતિરિક્ત કંઈ જ નથી... પણ તે માત્ર બીજાદિની જ સત્તારૂપ છે. હવે બીજસત્ત્વ તો તમામ અસત્ વિશે અવિશેષ છે, એટલે તો તે રૂપ સામર્થ્ય પણ અવિશેષ થશે ! તો તેવા અવિશેષ સામર્થ્યથી, પ્રતિનિયત અસતુની જ ઉત્પત્તિ તમે શી રીતે કહી શકો? ... એ બધી પહેલા કહેલી વાતો જ ફરી-ફરી આવી પડશે.
એ બીજમાં સામર્થ્યજ્ઞાનનો ઉપાયાભાવ : (૪૮) બીજી વાત, બીજરૂપ કારણમાં, અંકુરાદિ વિશેનું જનનસામર્થ્ય છે – એવું જાણવાનો ઉપાય બીજકાળ વખતે તો નથી જ... કારણ કે તે વખતે તો, તમામ અસત્ પદાર્થોથી જુદું માત્ર બીજસત્ત્વનું જ વેદના થાય છે.
(ભાવ એ કે, જો સામર્થ્ય જણાય તો તે સામર્થ્યના વિષયભૂત અંકુરાદિ અસત્ તત્ત્વ પણ જણાય. પણ બીજવસ્તુનું વેદન–અનુભવ તો, તમામ અસતપદાર્થોથી વ્યતિરિક્તરૂપે થાય છે. માત્ર શુદ્ધસજ્વરૂપે થાય છે, તો તે વખતે અસજનનસામર્થ્યનું જ્ઞાન શી રીતે થઈ શકે ? તેવું માનવામાં તો અસત્નો સંબંધ માનવો પડે. )
બૌદ્ધ: બીજાદિનો અંકુરાદિને ઉત્પન્ન કરવાનો સ્વભાવ હોવાથી, અંકુરાદિના ઉપલંભને જ,
૨. ‘ાર્યસામર્થ્ય' રૂતિ -પઢિ: I
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005536 |
| Book Title | Anekantjaipataka Part 05 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhavyasundarvijay, Yashratnavijay |
| Publisher | Jingun Aradhak Trust |
| Publication Year | 2013 |
| Total Pages | 350 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 8 MB |