Page Text
________________
अधिकार: )
व्याख्या - विवरण - विवेचनसमन्विता
११७२
पनिपातवेलायामाहितो विशेषो देंहे तदुत्तरोत्तरावस्थाभेदोपजननेन पश्चाद् देहाद्यतिशयस्य बल-मेधा-ऽऽरोग्यादेर्निष्पादकः, तथा लाक्षारसनिषेकोपनीतसामर्थ्यं मातुलिङ्गकुसुममुत्तरोत्तरविशेषोपजननेन फलोदरान्तवर्तिनः केशरस्य रक्तताहेतुर्भवत्येवेति दृष्टत्वान्मुच्यतामभिनिवेशवैशसम् ॥
Co
* व्याख्या
लोकेऽपि । तथाहि-रसायनादिभिः सञ्जीवनादिलक्षणैः प्रथमोपनिपातवेलायामाहित विशेषो जरादिविघातबीजलक्षण: देहे तदुत्तरोत्तरावस्थाभेदोपजननेन-विशिष्टविशिष्टतरभेदतः पश्चाद् देहातिशयस्य-प्रकृष्टदेहादेः बलमेधारोग्यादेर्निष्पादको भवति । निदर्शनान्तरमाह तथेत्यादिना । तथा लाक्षारसनिषेकोपनीतसामर्थ्यं मातुलिङ्गकुसुमं बीजपूरकपुष्पमुत्तरोत्तरविशेषजननेन तत्सन्तान एव फलोदरान्तरवर्त्तिनः केशरस्य मातुलिङ्गसम्बन्धिन एव रक्तताहेतुर्भवत्येव । इति-एवं र्दृष्टत्वात् कारणात् मुच्यतामभिनिवेशवैशसम्-अभिनिवेशव्यसनम् ॥
... अनेअंतरश्मि
ઉત્તરોત્તર ક્ષણપરંપરામાં ઇષ્ટ-અનિષ્ટ ફળ પ્રાપ્ત થાય છે.
આમ, ક્ષણિકમતે કર્મફલસંબંધ વગેરે પારલૌકિક વ્યવહાર પણ સંગત જ છે. એટલે અમારા મતે ઐહિક-પારલૌકિક વ્યવહારનો ઉચ્છેદ થવારૂપ દોષ અંશતઃ પણ રહેતો નથી.
(૨૪) અને અમે જે – સામર્થ્યના આધાન દ્વારા પરંપરાને વિશિષ્ટ ફળની પ્રાપ્તિ કહી, તે અર્થ તો લોકમાં પણ પ્રસિદ્ધ જ છે. તે આ પ્રમાણે -
(खा वात जे दृष्टांतथी समभवे छे -)
(૧) સંજીવન વગેરે રસાયનો દ્વારા, પહેલી વખતે તો શરીરમાં ઘડપણાદિને હણનારું એક વિશિષ્ટ બીજનું આધાન થાય છે... તે પછી ઉત્તરોત્તર વિશિષ્ટ-વિશિષ્ટતર અવસ્થાઓને ઉત્પન્ન કરવા દ્વારા, છેલ્લે તે રસાયન, પ્રકૃષ્ટ દેહાદિના બુદ્ધિ-બળ-આરોગ્યાદિને ઉત્પન્ન કરનાર થાય છે.
(આમ રસાયન, સામર્થ્યના આધાન દ્વારા પરંપરાએ વિશિષ્ટ ફળનું અર્પણ કરે છે જ. તેમ કર્મ अंगे पए। समठवु...)
(૨) લાક્ષારસના સિંચન દ્વારા, બીજોરાના પુષ્પમાં વિશિષ્ટ સામર્થ્યનું આધાન થાય છે. . . પછી તે સામર્થ્યવાળું પુષ્પ, તે બીજોરાની પરંપરામાં જ ઉત્તરોત્તર વિશેષને ઉત્પન્ન કરીને, છેલ્લે તે બીજોરાના ફળની અંદર રહેલ કેસરાના લાલ રંગને ઉત્પન્ન કરે છે.
(આમ લાક્ષારસ, સામર્થ્યના આધાન દ્વારા પરંપરાએ કેસરાને લાલ કરવારૂપ વિશિષ્ટ ફળનું अर्पए। ४२ ४ छे... तेम उर्भ अंगे पए। समभ्वं.)
१. 'देहलदुत्तरो०' इति ग-पाठः । २. 'रक्ततो हेतु०' इति क-पाठः । ४. 'देहोत्तरोत्तरा०' इति ड-पाठः । ५. 'मेधारोग्यनिष्पादको' इति ङ-पाठः ।
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
३. 'प्रथमोपरिपात०' इति क-पाठः । ६. 'दृष्टान्तत्वात्' इति ड-पाठः ।
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005536 |
| Book Title | Anekantjaipataka Part 05 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhavyasundarvijay, Yashratnavijay |
| Publisher | Jingun Aradhak Trust |
| Publication Year | 2013 |
| Total Pages | 350 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 8 MB |