________________
१४२७
जयपताका
मन्दनयनोऽपि लोके सहस्त्ररश्मिप्रभावतो नियमात् । पश्यति किञ्चिदवितथं वस्तुनि सर्वत्र सिद्धमिदम् ॥५॥ (२८२) सद्गुरुयोगेनापि च न यतो मे तदनुरूपबोधाप्तिः । स्वकृतापाराधतस्तज्जड एवास्मीत्यसन्दिग्धम् ॥६॥ પર વ્યાહ્યા
. अधिकृतमेव दृष्टान्तेन समर्थयन्नाह मन्देत्यादिना । मन्दनयनोऽपि-प्रमाता रात्र्यन्धादिः लोकेऽस्मिन् सहस्ररश्मिप्रभावतः-आदित्यप्रभावेन नियमात् पश्यति किञ्चित् । तथाविधं धर्मजातं अवितथं-यथावस्थितमेव वस्तुनि-स्थाण्वादौ सर्वत्र सिद्धं-प्रतिष्ठितमिदं लोक રૂતિ
सद्गुर्वित्यादि । सद्गुरुयोगेनापि च हेतुना न यतो मे तदनुरूपबोधाप्तिः-सद्गुरुयोगानुरूपबोधाप्तिः । कुतो नेयमधिकृत्याह-स्वकृतापराधतः-स्वकृतकर्मापराधेन तत्-तस्माज्जड एवास्मीत्यसन्दिग्धमेतत् ॥६॥
અનેકાંતરશ્મિ .... પણ સફળ જ થાય. (૪)
આ જ વાતનું ઉદાહરણથી સમર્થન કરવા કહે છે –
શ્લોકાર્થ - ભાવાર્થ - રાત્રી-અંધ (રાત્રીમાં ન દેખનારા) વગેરે મંદનયનવાળો પ્રમાતા પણ, સૂર્યના પ્રભાવથી, સ્થાણુ (ટૂંઠા) વગેરે તમામ વસ્તુઓમાં; જે વસ્તુ જે પ્રમાણે રહેલી હોય, તે પ્રમાણે જ તેવા ધર્મ પૂર્વક તે વસ્તુને અવિતથપણે દેખે છે, એ લોકસિદ્ધ હકીકત છે. (૫)
(ભાવ એ કે, સૂર્યના પ્રભાવે મંદનયનવાળો પણ પ્રમાતા અતિથપણે દેખનારો થઈ જાય ! તો ગુરુના પ્રભાવે મંદબુદ્ધિવાળો પણ હું, સબોધનું સંપાદન કરવા સમર્થ બની જાઉં એમાં આશ્ચર્ય શું? અર્થાત્ ગુરુનો સત્સંગ મને સફળ પુરવાર થયો અને તેના પ્રભાવે જ હું આવું સામર્થ્ય પ્રાપ્ત કરી શક્યો.)
ષષ્ઠ-સપ્તમ શ્લોક
આ ગ્રંથકારશ્રદર્શિત આત્મીય લઘુતા (૨૮૨) શ્લોકાર્થ - ભાવાર્થ : સદ્દગુરુનો યોગ થવા છતાં પણ, સદ્દગુરુના યોગને અનુરૂપ (=સદ્દગુરુના યોગથી જેવો વિશિષ્ટ બોધ મળવો જોઈએ, તેવો વિશિષ્ટ બોધ મને ન મળ્યો !) તેથી એ નક્કી થાય છે કે, પોતે કરેલા કર્મના અપરાધથી હું જડ જ રહ્યો છું, એ અસંદિગ્ધ વાત છે. (અર્થાત મારી જડતાના કારણે જ હું ગુરુ પાસેથી વિશિષ્ટ બોધ ન મેળવી શક્યો.) (૬)
૨-૨. મા
!
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org