Page Text
________________
१३५५
अनेकान्तजयपताका
धर्मसङ्घलक्षणे परमनिर्वृत्तिहेतौ दोषकलङ्करहिते महारत्नत्रये सति वचनमार्गकुशलस्य तदपायभीरोः अपास्ताशङ्कमिदं वक्तुमुचितं यदुत सर्वमेवाशुचि सर्वमेव दुःखमिति, तदाशातनापत्तेः, असदभिधानात्, अन्यथा रत्नत्रयायोगः, तदन्याशुच्याद्यविशेषात् योगे
वास्तवो विरोधः । कथं चेत्यादि । कथं च बुद्धधर्मसङ्घलक्षणे, महारत्नत्रये सतीति योगः । किंविशिष्ट इत्याह-परमनिर्वृत्तिहेतौ सत्त्वानां दोषकलङ्करहिते, विष्कम्भणप्रहाणादिना रागादिरहित इत्यर्थः । वचनमार्गकुशलस्य वक्तुः तदपायभीरो:-वचनापायभीरोरपास्ताशङ्कमिति क्रियाविशेषणं इदं वक्तुमुचितं कथं यदुत सर्वमेवाशुचि सर्वमेव दुःखमिति ? कथमनुचितमेतदित्याह-तंदाशातनापत्तेः-रत्नत्रयाशातनापत्तेः । आपत्तिश्च असदभिधानात् असद्रत्नत्रयस्या
- અનેકાંતરશ્મિ - આમ, પરમાર્થથી એકાંતમતમાં વાસ્તવિક વિરોધ જણાઈ આવે છે. (કથંચિત્ અન્વયશીલ નિત્યાનિત્યાદિ રૂપ વસ્તુમાં કોઈ વિરોધનો અવકાશ નથી.)
એકાંત અશુચિ-દુઃખરૂપ માનવામાં ઘોર આશાતના ૯ (૨૦૯) જીવોને પરમમોક્ષનું મૂળકારણ, દોષોને અટકાવવા અને ઘટાડવા દ્વારા રાગાદિ દોષરૂપી કલંકથી રહિત એવા (૧) બુદ્ધ, (૨) સંઘ, અને (૩) બૌદ્ધધર્મ મહાન રત્નત્રય વિશે, વચનમાર્ગમાં કુશળ અને વચનના દોષમાં ભીરુ એવા વક્તાએ તમામ આશંકાઓને દૂર કરીને તમામ પદાર્થો (રત્નત્રય પણ) અશુચિ અને દુઃખરૂપ છે' એવું નિઃશકપણે બોલવું, તે શી રીતે ઉચિત કહેવાય?
(ભાવ એ કે, વચનામાર્ગમાં કુશળ વ્યક્તિ, પરમસુખનું કારણ અને રાગાદિથી રહિત રત્નત્રયને પણ અશુચિરૂપ - દુઃખરૂપ કહે, તે શી રીતે ઉચિત કહેવાય ?)
પ્રશ્નઃ પણ તેવું કહેવામાં અનુચિત શું?
ઉત્તર : અરે ! રત્નત્રય શું અશુચિ-દુઃખરૂપ છે ? નથી જ.... તે છતાં તે કુશળ વ્યક્તિ, રત્નત્રયમાં અસત્ (=ન રહેલ) પણ અશુચિ વગેરેનું કથન કરે છે, અને એ રીતે અસતુ-અશુચિ આદિને કહેવાથી તો રત્નત્રયની ઘોર આશાતના થાય ! એટલે બુદ્ધાદિ રત્નત્રયને અશુચિ-દુઃખરૂપ કહેવું અનુચિત જ છે.
બૌદ્ધઃ ર્તમામ પદાર્થો અશુચિ-દુઃખરૂપ છે, તો રત્નત્રયને પણ અશુચિ-દુઃખરૂપ માની લઈએ તો ?
આશાતનાની વાત બાજુ પર મૂકીને, પોતાની માન્યતાને પકડીને, બૌદ્ધ પોતાનું વિચારવિહોણું વક્તવ્ય રજૂ કરે છે.
. ‘શુગાવિશેષા' તિ -પાડોશુદ્ધ: | ૨. “વોને વાતિ' રૂતિ -પઢિ: I રૂ. ‘નિવૃતિદેતી' કૃતિ ટુપાઠ:. ૪. ‘તથા તવાસા(શા)તના ' તિ ટુ-પક:
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005536 |
| Book Title | Anekantjaipataka Part 05 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhavyasundarvijay, Yashratnavijay |
| Publisher | Jingun Aradhak Trust |
| Publication Year | 2013 |
| Total Pages | 350 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 8 MB |