Anekantjaipataka Part 01

SR No.: 005532
Original Sutra Author: N/A
Author: Bhavyasundarvijay, Yashratnavijay
Publisher: Jingun Aradhak Trust
Publication Year: 2013
Total Pages: 370
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 9 MB

Page 227

अधिकारः) व्याख्या-विवरण-विवेचनसमन्विता
(८४) यच्चोक्तम्-'अथ येनैवाकारेण भेदस्तेनैवाभेदः' इत्यादि, तदपि अनेकान्तवादानाकर्णनसूचकम् । यतो न ह्येकेनैवाकारेण भेदाभेदौ इत्यनेकान्तनीतिः, सर्वथैकनिमित्तत्वे भेदाभेदद्वयानुपपत्तेः; किन्तु एकर्मिप्रतिबद्धत्वेऽपि धर्माणां मिथो भेदाद् धर्मधर्मिभावेन भेदः, अन्यथाऽन्यतररूपापत्त्या तद्भावानुपपत्तिः । प्रतीतिबाधिता चेयम् ।
.... ... व्याख्या ....... ___ यच्चोक्तं पूर्वपक्षग्रन्थ एव-'अथ येनैवाकारेण भेदस्तेनैवाभेदः' इत्यादि तदपि किमित्याह-अनेकान्तवादानाकर्णनसूचकं वर्तते । अनाकर्णनम्-अश्रवणम् । कथमित्याहयत इत्यादि । यतो न ह्येकेनैवाकारेण भेदाभेदौ इत्यनेकान्तनीतिः । कुत इत्याहसर्वथैकनिमित्तत्वे भेदाभेदद्वयानुपपत्तेः । प्रतीतमेतत् । किन्तु एवमनेकान्तनीतिरित्याहएकर्मिप्रतिबद्धत्वे अपि ,व्यदेशनियततया धर्माणां-सत्त्व-ज्ञेयत्वादीनां मिथः-परस्परं भेदात् कारणात् धर्मधर्मभावेन तथाऽनुभवसिद्धेन भेदः । इत्थं चैतदङ्गीकर्तव्यमित्याह
............ मनेतिरश्मि ....
- ધર્મ-ધર્મી વચ્ચે ભેદભેદ (८४) पूर्वपक्षग्रंथमा तमे ४ ४ह्य तुं 3, "od ४ मा १२ मे छे, ते ४ २01२ समेह छ અને જે આકારે અભેદ છે, તે જ આકારે ભેદ છે... એવું માનતા હો તો વિરોધ હોવાથી એવું પણ ન માની શકાય... વગેરે” - તે બધું કથન એ જ સૂચવે છે કે તમે અનેકાંતવાદનું બરાબર શ્રવણ નથી કર્યું, કારણ કે અનેકાંતમતે, ભેદ-અભેદ બંને એક જ આકારે નથી સ્વીકારાતા. કારણ કે એક જ નિમિત્તને આશ્રયીને ભેદ-અભેદ બંને અઘટિત છે, તેથી અમે ધર્મ-ધર્મીનો ભેદ-અભેદ જુદી જુદી અપેક્ષાએ ઘટાવીએ છીએ, તે આ રીતે -
(૧) ભેદ: જે પ્રદેશમાં ઘટાદિ ધર્મી રહેલ છે, તે જ પ્રદેશમાં પાર્થિવત્વ વગેરે ધર્મો પણ રહેલા छ - माम, मेघा साथे तेना 8 लोयेला छ... ५९l, धर्म-धानी हो. सर्वथा अभे मानवामा सावे, तो घटन। “भन्मयत्व, २७तत्व... वगेरे" तदन विलक्ष धर्मो ४ नहीं घटे, ॥२५॥ ते अधा જ એક જ ધર્મીથી અભિન્ન હોવાથી વિલક્ષણ ન થઈ શકે... એથી જણાય છે કે, ધર્મ અને ધર્મી બંને જુદા જુદા છે... જો બંને જુદા ન હોય, અર્થાત્ ધર્મ-ધર્મીનો સર્વથા અભેદ જ હોય, તો – ધર્મ ધર્મારૂપ
..........* विवरणम् ...... - 75. द्रव्यदेशनियततयेति । यत्रैव प्रदेशे द्रव्यमवगाढं घटादि तत्रैव तद्धर्माः श्यामत्वादयः ।।
76. परस्परं भेदात् कारणादिति । यदि हि एकान्तेन धर्मिण: सकाशाद् धर्मा अभेदभाजो भवेयुस्तदा कथमेकस्यैव घटादिधर्मिण: पृथुबुनोदरत्व-वृत्तायतग्रीवकुण्डलाकारौष्ठत्व-मृन्मयत्व-रक्तत्वादय: परस्परं वैलक्षण्यमाबिभ्राणा अनेकधर्मा घटेरन्, एकर्मिस्वरूपाव्यतिरिक्तत्वात् तेषाम् ? अतो ज्ञायते अन्य: कश्चिद् धर्मी अन्ये च ततो धर्मा इति ।।
........
१. २६तमे पृष्ठे।
२. 'धमिधर्मभावेन' इति ग-घ-पाठः ।
३. २६तमे पृष्ठे ।