Page Text
________________
४४ Do
अनेकान्तजयपताका
"सर्वस्योभयरूपत्वे तद्विशेषनिराकृतेः । 'नोदितो दधि खादेति किमुष्ट्रं नाभिधावति ? ॥"
तथाहि-उष्ट्रोऽपि स्याद् दधि, नापि स एवोष्ट्रो येनान्योऽपि स्यादुष्ट्रः, तथा दध्यपि स्यादुष्ट्रः, नापि तदेव दधि येनान्यदपि स्याद् दधि । तदेवमनयोरेकस्यापि कस्यचित्
• व्याख्या
सामान्यविशेषरूपत्वे । उभयग्रहणमनेकैत्वोपलक्षणम् । अस्मिन् सति किमित्याह-तद्विशेषनिराकृतेः । तद्विशेषस्य उष्ट्र उष्ट्र एव, न दधि; दधि दध्येव, नोष्ट्रः; इति- एवंलक्षणस्य निराकृते:-इतररूपावेशेन निराकरणात् । नोदितो दधि खादेति । दधि खादेत्येवं नोदितः पुरुषः किमुष्ट्रं नाभिधावति खादितुम्, तस्य कथञ्चिद् दध्नोऽप्यभेदात् ? यद्वा सामान्येनैव किमुष्ट्रं नाभिधावति, खादनक्रियाया अपि कथञ्चिदभिधावनक्रियाऽव्यतिरेकादिति ? तथाहीत्यादि विवरणम् । तथाहीत्युपदर्शने । उष्ट्रोऽपि स्याद् दधि-केनचित् प्रकारेण दधि, न तदभावानुविद्ध इत्यर्थः । नापि स एवोष्ट्र एव - उष्ट्रस्वरूपनियत एकान्तेन येनान्योऽपि दध्यादिकः स्यादुष्ट्रःभवेदुष्ट्रः, उभयरूपतया । अथवा स्यादुष्ट्र इत्यभ्युपगमयुक्तिः । तथा दध्यपि स्यादुष्ट्रः-केनचित् .. अनेडांतरश्मि
“બધા જ પદાર્થ જો ઉભયરૂપ હોય, (ઉપલક્ષણથી એ પણ સમજવું કે જો સત્ત્વ-પ્રમેયત્વાદિ પર્યાયની અપેક્ષાએ અનેકરૂપ હોય) તો વસ્તુના વિશેષરૂપનું નિરાકરણ થવાથી, ‘દહીં ખા’ એમ પ્રેરાયેલ વ્યક્તિ ઊંટને ખાવા કેમ દોડતો નથી ? અર્થાત્ ઊંટને કેમ ખાતો નથી ?
ઊંટ ઊંટ જ છે, દહીં નહીં અને દહીં દહીં જ છે, ઊંટ નહીં... એવા જે તતગત વિશેષ (બીજાથી ભેદક) છે, તે નીકળી જશે, કારણ કે તેમાં સામાન્યનો પ્રવેશ થયો અને એટલે હવે ઊંટ દહીં સાથે પણ સમાનતા ધરાવે; એવું થવાથી ઉપરોક્ત વિશેષ તેમાં રહી નહીં શકે... (આ પદાર્થ सागण स्पष्ट थशे...)
( प्रथमः
જો વસ્તુ સામાન્ય-વિશેષ ઉભયરૂપ હોય, તો (ક) ઊંટ પણ દહીંરૂપ થશે, પણ તેના અભાવરૂપ नहीं रहे, (ञ) वणी, ते खेडलो ४ स्व३५ छे, तेवु नथी, अरसा } (हहीं वि.) अन्य प ઊંટસ્વરૂપ હોઈ શકે છે... (ભાવ એ કે, ઊંટ-દહીં બંનેમાં એક જ સામાન્ય હોવાથી સામાન્ય અંશથી अंट पए। छहीं जने... तेम हहीं पत्र अंट जने...)
...विवरणम् .
21. अनेकत्वोपलक्षणमिति । सत्त्व-प्रमेयत्व-मूर्त्तत्वादिना पर्यायपर्यालोचनेन वस्तुनो यदनेकत्वम्अनेकस्वभावत्वं तत्सूचकमिति ॥
22. स्यादुष्ट्र इत्यभ्युपगमयुक्तिरिति । स्यात् कथञ्चित् स्याच्छब्दस्यानेकान्तार्थत्वात् उष्ट्रः न पुनः
१. 'चोदितः' इति पूर्वमुद्रिते पाठः ।
इति क-पाठः ।
Jain Education International
२. अनुष्टुप् । ३. 'तथाहीत्युपप्रदर्शने' इति घ-पाठः । ४. 'वस्तुतो'
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005532 |
| Book Title | Anekantjaipataka Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhavyasundarvijay, Yashratnavijay |
| Publisher | Jingun Aradhak Trust |
| Publication Year | 2013 |
| Total Pages | 370 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 9 MB |