Page Text
________________
२७
अधिकारः) व्याख्या-विवरण-विवेचनसमन्विता चाभेदस्तेनैव भेद इति । एतदप्यचारु, विरोधात् । तथाहि-यदि येनाकारेण भेदः कथं तेनैवाभेदः ? अथाभेदः कथं भेद इति ? अथ येनाप्याकारेण भेदस्तेनापि भेदश्चाभेदश्च, येनापि चाभेदस्तेनाप्यभेदो भेदश्च । अत्रापि येनाकारेण भेदस्तेन भेद एव, येन चाभेदस्तेनाभेद एवेति तदेवावर्तते ॥
.............................. व्याख्या ........................ दोषानतिक्रमात् । अथ येनैवाकारेण भेदः तेनैवाभेदः, धर्मधर्मिणोरिति प्रक्रमः, येनैव चाभेदस्तेनैव भेद इति । एतदप्यचारु-अशोभनम् । कुत इत्याह-विरोधात् । तथाहि-यदि यैनाकारेण भेदः कथं तेनैवाभेदः ? अथाभेदः कथं भेद इति ? अभिन्ननिमित्तत्त्वादिति गर्भः । अथ येनाप्याकारेण भेदस्तेनापि भेदश्चाभेदश्चेत्युभयम्, येनापि चाभेदस्तेनाप्यभेदश्च भेदश्चेत्युभयमेव । एतदाशब्याह-अत्रापीत्यादि । अत्रापि-आकुलवादे येनाकारेण भेदस्तेन .............................. ...... मनेतिरश्मि ............................
આશય એ કે, ધર્મ-ધર્મીનો જે આકારે ભેદ છે તે આકારે ભેદ જ હોવાથી, ભેદપક્ષભાવી પ્રથમવિકલ્પગત દોષ આવશે અને જે આકારે ધર્મ-ધર્મીનો અભેદ છે, તે આકારે અભેદ જ હોવાથી, અભેદપક્ષભાવી દ્વિતીયવિકલ્પગત દોષ આવશે. એટલે એક જ વસ્તુ ઉભયરૂપ બને નહીં.
પ્રશ્નઃ ધર્મ-ધર્મીનો જે આકારે ભેદ હોય, તે જ આકારે અભેદ પણ અને જે આકારે અભેદ હોય, તે જ આકારે ભેદ પણ કેમ ન મનાય ?
ઉત્તરઃ કારણ કે સત્ત્વાદિ અને ઘટનો જે આકારે ભેદ હોય, તે આકારે અભેદ શી રીતે ? અને જે આકારે અભેદ હોય, તે જ આકારે ભેદ શી રીતે? આશય એ કે, ભેદ-અભેદ બંને વિરોધી હોવાથી, मे ०४ मारे ने न ४ घटे... - ભાવાર્થઃ બંનેનું પ્રવૃત્તિનિમિત્ત જુદું છે એટલે જ તે બેનો ભેદ છે. હવે જો પ્રવૃત્તિનિમિત્ત જુદું જુદું હોય તો તે બેનો અભેદ શી રીતે થાય? અને જો એક હોય તો ભેદ શી રીતે થાય? એટલે એક જ આકારે ભેદભેદ હોવાની વાત તુચ્છ જણાય છે.
આ પ્રશ્ન : જે આકારે ભેદ હોય તે આકારે પણ ભેદ-અભેદ બંને હોવાથી, અભેદ પણ તેનાથી ઘટી જશે અને જે આકારે અભેદ હોય તે આકારે અભેદ-ભેદ બંને હોવાથી, ભેદ પણ તેનાથી ઘટી ४शे.
..* विवरणम् ..... पक्षद्वयभाविनामनतिक्रमात्-अनुल्लनात् । इदमुक्तं भवति-केवलभेदपक्षे अभेदपक्षे च ये प्रागेव निरूपिता दोषास्ते उभयपक्षाभ्युपगमे सुतरां प्राप्नुवन्ति । यदुक्तम्
“प्रत्येकं यो भवेद् दोषो द्वयोर्भावे कथं न स: ?” इति ।। 11. आकुलवादे इति । सदसत्त्वयोः परस्परं सङ्कीर्णवादे ।। १. 'येन चाभेद०' इति क-पाठः। २. 'येनैवाकारेण' इति घ-पाठः ।
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005532 |
| Book Title | Anekantjaipataka Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhavyasundarvijay, Yashratnavijay |
| Publisher | Jingun Aradhak Trust |
| Publication Year | 2013 |
| Total Pages | 370 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 9 MB |