Jain Darshan Amulya Tattva Chintan

SR No.: 005526
Original Sutra Author: N/A
Author: Ramniklal Savla
Publisher: Ramniklal Savla
Total Pages: 346
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 6 MB

Page 281

૩
ગુણનું વર્ણન કરી શકાતું નથી, પણ જે જ્ઞાને સુખ ગુણને નક્કી કર્યો છે તે ‘“સુખ ગુણના જ્ઞાનનું’’ વર્ણન કરી શકે છે. આ રીતે જ્ઞાન ખરેખર પરપ્રકાશક નથી પણ સ્વ– પર્યાય (જ્ઞાનની અવસ્થા) ને પ્રકાશે છે. આ રીતે જ્ઞાનનો જ બધે ચમત્કાર છે અને જ્ઞાન એ જ આત્માની વિશિષ્ટતા છે. - આત્મધર્મ વ.૧ અં.૧૦/૧૧ ભાદ્રપદ ૨૦૦૦ પર્યુષણ અંક # સમય : (પ્રમાણજ્ઞાનનો વિષય)
જીવ નામનો પદાર્થ તે સમય છે સાત બોલથી સમય સિદ્ધ કર્યો છે. ઉત્પાદ – વ્યય-ધ્રુવયુક્ત સત્તાથી સહિત છે
દર્શન જ્ઞાનમયી ચેતના સ્વરૂપ છે- પરિણમન સહિત છે.
⭑
⭑
⭑
⭑
⭑
અનંત ધર્મસ્વરૂપ દ્રવ્ય છે. દ્રવ્ય હોવાથી વસ્તુ છે.
અક્રમવર્તી અને ક્રમવર્તી એવા ગુણ પર્યાયો સહિત છે. સ્વ-પરસ્વરૂપને પ્રકાશવાનું સામર્થ્ય હાવાથી તેને સમસ્તરૂપને પ્રકાશનારું એકરૂપપણું છે.
અસાધારણ ચૈતન્ય ગુણના સદ્ભાવને લીધે તથા પર દ્રવ્યોના વિરોષ ગુણોના અભાવને લીધે પર દ્રવ્યોથી ભિન્ન છે.
અન્ય દ્રવ્યો સાથે એક ક્ષેત્રમાં રહેવા છતાં પોતાના સ્વરૂપને છોડતો નથી. ભલે અશુદ્ધ રૂપે પરિણમે તો પણ પોતાનામાં જ રહે છે, પરમાં જતો નથી. પર રૂપે થતો નથી. પોતાના ભિન્ન ક્ષેત્રપણે રહેતો એક ટંકોત્કીર્ણ ચૈતન્ય સ્વરૂપ જ રહેવાનો સ્વભાવ છે.
આવો જીવ નામનો પદાર્થ ‘સમય’ છે. આ રીતે જીવ નામના પદાર્થને ‘સ્વ સમય’ અને ‘પર સમય’ એમ દ્વિવિધપણું પ્રગટ થાય છે.
• ભેદ જ્ઞાનના બળ વડે જ્યારે આ ‘જીવ’ દર્શનજ્ઞાન સ્વભાવમાં નિયતવૃત્તિરૂપનિશ્રયરમણતારૂપ-૮વારૂપ વર્તે છે અથવા ત્રિકાળધ્રુવ જે આત્મતત્ત્વ તેની સાથે એકત્ત્વગત પણે વર્તે છે - નિશ્ચય રત્નત્રયરૂપ પરિણતિથી વર્તે છે ત્યારે તે દર્શન, જ્ઞાન, ચરિત્રમાં સ્થિત હોવાથી ‘સ્વ સમય’ એમ જાણવામાં આવે છે. • જ્યારે તે અનાદિ અવિદ્યારૂપી જે કેળ તેના મૂળની ગાંઠ જેવો જે મોહ તેના ઉદય અનુસાર પ્રવૃત્તિના આધીનપણાથી, દર્શનજ્ઞાન સ્વરૂપમાં નિશ્ચિતપ્રવૃત્તિમય આત્મતત્ત્વથી છૂટી પર દ્રવ્યના નિમિત્ત થી ઉત્પન્ન મોહ, રાગ, દ્વેષાદિ ભાવોમાં એક્તારૂપે લીન થઈ પ્રવર્તે છે ત્યારે પુગલ કર્મના કાર્મણ ધરૂપ પ્રદેશોમાં સ્થિત થવાથી પર દ્રવ્યને પોતાની સાથે એક