________________
સંલેખનાવસ્તુક | પંચવકગ્રંથનો ઉપસંહાર / ગાથા ૧૦૦૪
૧૦.
ગાથા :
एयाणि पंच वत्थू आराहित्ता जहागमं सम्मं ।
एसद्धाएऽणंता सिज्झिस्संती धुवं जीवा ॥१७०४॥ અન્વયાર્થ :
થfખ પંર વધૂ આ પાંચ વસ્તુઓને બહામં સમું મારાદિત્તાત્રેયથાઆગમ સમ્યગુ આરાધીને viતા નીવા=અનંતા જીવો પરદ્ધાએષ્ય અદ્ધામાં=ભવિષ્યકાળમાં, ઘુવં=નક્કી સ્વિંતી સિદ્ધ થશે.
ગાથાર્થ :
આ પાંચ વસ્તુઓને યથાઆગમ સખ્ય આરાધીને અનંતા જીવો ભવિષ્યકાળમાં નક્કી સિદ્ધ થશે. ટીકાઃ
एतानि पञ्च वस्तून्याराध्य यथागमं सम्यगिति पूर्ववदेव एष्याद्धायां भविष्यत्कालेऽनन्ताः सेत्स्यन्तिमुक्तिं प्राप्स्यन्ति ध्रुवं जीवाः, सर्वज्ञवचनप्रामाण्याद् ध्रुवमिति गाथार्थः ॥१७०४॥ ટીકાર્ય :
આ પાંચ વસ્તુઓને યથાઆગમ સમ્યગુપૂર્વની જેમ=ગાથા ૧૭૦૨માં બતાવ્યું તેમ, આરાધીને અનંતા જીવો એષ્ય અદ્ધામાંeભવિષ્યકાળમાં, ધ્રુવ=નક્કી, સિદ્ધ થશે=મુક્તિને પામશે.
અહીં પ્રશ્ન થાય કે જીવો નક્કી સિદ્ધ થશે, એવું કઈ રીતે કહ્યું? તેથી કહે છે –
સર્વજ્ઞના વચનનું પ્રામાણ્ય હોવાથી ધ્રુવ=નક્કી, સિદ્ધ થશે, એમ અન્વય છે, એ પ્રમાણે ગાથાર્થ છે. ભાવાર્થ :
આ પાંચ વસ્તુઓનું આરાધન કરીને અનંતા જીવો ભાવિમાં પણ મોક્ષ પામશે.
અહીં પ્રશ્ન થાય આ પાંચ વસ્તુથી ભવિષ્યમાં જીવો મોક્ષ પામશે, એવું કઈ રીતે નક્કી થાય? એથી કહે છે –
સર્વજ્ઞના વચનનું પ્રામાણ્ય હોવાથી ભવિષ્યમાં પણ અનંતા જીવો મોક્ષ પામશે, એમ નક્કી થાય છે.
આ રીતે પંચવસ્તુને ત્રણેય કાળમાં મોક્ષના ઉપાયરૂપે બતાવીને ગ્રંથકારશ્રીને એ સ્પષ્ટ કરવું છે કે, મોક્ષનો એક ઉપાય આ પંચવસ્તુની આરાધના જ છે. આથી આ પંચવસ્તુના પરમાર્થને જણાવવા માટે ભગવાને દ્વાદશાંગી અભિવ્યક્ત કરી છે અને તે દ્વાદશાંગીનું સંગ્રાહી સૂત્ર “કરેમિ ભંતે' સૂત્ર છે, જે પ્રવ્રજયાનું સ્વરૂપ બતાવનાર છે અને તે પ્રવ્રજયાના જ પારમાર્થિક સ્વરૂપને કંઈક વિસ્તારથી બતાવવા માટે ગ્રંથકારશ્રીએ આ “પંચવસ્તુક ગ્રંથની રચના કરી છે, માટે “કરેમિ ભંતે” સૂત્રથી દ્વાદશાંગીના પરમાર્થને પ્રાપ્ત ન કરી શકે તેવા મંદ પ્રજ્ઞાવાળા જીવોને બોધ કરાવવા માટે દ્વાદશાંગીના સારભૂત એવા સામાયિક સૂત્રના વિસ્તારરૂપ આ પંચવસ્તુકનું વક્તવ્ય છે, જે પંચવસ્તકના બળથી જ ભૂતકાળમાં ઘણા જીવો સિદ્ધ થયા, વર્તમાનમાં
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org