Panchvastuk Prakaran Part 06

SR No.: 005513
Original Sutra Author: N/A
Author: Pravinchandra K Mota
Publisher: Gitarth Ganga
Publication Year: 2010
Total Pages: 354
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 7 MB

Page 132

અનુયોગગણાનુજ્ઞાવસ્તુક / ‘અનુયોગાનુજ્ઞા’ દ્વાર | સ્તવપરિજ્ઞા | ગાથા ૧૧૯૬-૧૧૯૭
૧૧૩
આઠ ગુણો છે તેમ દાર્જ્યન્તિકરૂપ સાધુમાં પણ મોહઘાતિત્વ વગેરે આઠ ગુણો છે. તેનો બોધ કરવાથી ભાવસાધુનો નિર્ણય થઈ શકે. ૧૧૯૬॥
અવતરણિકા :
ગાથા ૧૧૯૨થી ૧૧૯૯માં સુવર્ણના દૃષ્ટાંતથી ભાવસાધુના ગુણો બતાવ્યા. વળી જેમ સુવર્ણ કષાદિ ચાર પરીક્ષાથી પરિશુદ્ધ હોય તો તે વિષઘાતી આદિ આઠ ગુણોવાળું છે એમ નક્કી થાય, તેમ ભાવસાધુ પણ કાદિ ચાર પરીક્ષાથી પરિશુદ્ધ હોય તો મોહઘાતી આદિ આઠ ગુણોવાળા છે એમ નક્કી થાય. તેથી હવે પ્રસ્તુત ગાથામાં સુવર્ણની ચાર પ્રકારની પરીક્ષાનું સ્વરૂપ બતાવે છે
ગાથા:
અન્વયાર્થ:
चउकारणपरिसुद्धं कसछेअतावताडणाए अ । जं तं विसघाइरसायणाइगुणसंजुअं होइ ॥ ११९७॥
મછેઞતાવતાકળાQ ==અને કષ-છેદ-તાપ-તાડના રૂપે વડારળસુદ્ધ-ચાર કારણોથી પરિશુદ્ધ નં-જે હોય, તં-તે વિસામાયાળુળમંનુષં હો-વિષઘાતી, રસાયણાદિ ગુણોથી સંયુક્ત હોય છે. ગાથાર્થઃ
અને કષ-છેદ-તાપ-તાડના રૂપે ચાર કારણોથી પરિશુદ્ધ જે હોય, તે વિષઘાતી, રસાયણ આદિ ગુણોથી સંયુક્ત હોય છે.
· ટીકા ઃ
चतुष्कारणपरिशुद्धं चैतद्भवति, कषेण छेदेन तापेन ताडनया चेति, यदेवम्भूतं तद्विषघातिरसायनादिगुणसंयुक्तं भवति, नाऽन्यत्, परीक्षेयमिति गाथार्थः ॥११९७॥
ટીકાર્ય
અને ચાર કારણોથી પરિશુદ્ધ એવું આ=સુવર્ણ, હોય છે. તે ચાર કારણો જ સ્પષ્ટ કરે છે – કષ વડે, છેદ વડે, તાપ વડે અને તાડના વડે પરિશુદ્ધ એવું સુવર્ણ હોય છે, એમ અન્વય છે. ‘કૃતિ’ ચાર કારણોના કથનની સમાપ્તિમાં છે.
આવા પ્રકારનું જે હોય, તે વિષઘાતી, રસાયણ આદિ ગુણોથી સંયુક્ત હોય છે, અન્ય નહીં. આ પરીક્ષા છે=ઉપરમાં બતાવી એ સુવર્ણની પરીક્ષા છે, એ પ્રમાણે ગાથાર્થ છે.
ભાવાર્થ:
સુવર્ણને સુવર્ણરૂપે જાણવા માટે સુવર્ણની કષ-છેદ-તાપ-તાડનાથી પરીક્ષા કરવામાં આવે છે, અને સાચું સુવર્ણ આ ચાર પરીક્ષાથી પરિશુદ્ધ હોય છે. આવા પરિશુદ્ધ સુવર્ણમાં જ વિષઘાતીપણું વગેરે આઠ ગુણો હોય છે, અન્ય ધાતુમાં નહીં. આ પ્રકારની સુવર્ણની પરીક્ષા છે. ૧૧૯૭