Page Text
________________
વિવિધ વિષય વિચારમાળા ભાગ-૮
(ઉપદેશ બાણમો)
સંયોગ ત્યાં વિયોગ આ સંસારને વિષે રમણીય વસ્તુઓ પણ ક્ષણવારમાં નાશ પામે છે, માટે સાંસારિક વસ્તુઓના પ્રાપ્તિને વિષે હર્ષ કરવો નહિ, તેમજ તેનો વિયોગ થશે શોક પણ કરવો નહિ. આ બન્નેને વિષે જે જીવો હર્ષ શોક કરે છે તે જીવોને જ્ઞાની મહારાજા કાયર અને નિર્માલ્ય ગણે છે. શોકરૂપી બંધનને કરાવનારી સ્ત્રીઓ જ છે અને લોકોને શોક સમુદ્રમાં તેઓજ નાખે છે. તેના સંગથી પ્રશ્રવણના પેઠે શ્રોતાંસિ ઝર્યા જ કરે છે, જેમ બલીઝ અગ્નિના તાપમાં લાખ પેસવા ન પામે અને પ્રવેશ કરે તો બળી જાય, ઓગળી જાય તેમ પ્રજવલિત હૃદયના દાહના પેઠે વિવેક સ્વપ્રને વિષે પણ હૃદયને વિષે પ્રવેશ કરી શકતો નથી અને સ્મૃતિ પણ ભયપામેલના પેઠેદૂર ભમે છે તેના ચૈતન્યની વાડની પેઠે ધૃતિ પણ તેના સાથે જ જાય છે, તથા વાષિક પ્રયુક્ત ધનના પેઠે પ્રતિ દિવસ દુઃખ વૃદ્ધિ પામે છે, શોકાનળના ધૂમાડાથી ઉત્પન્ન થએલા અને વૃદ્ધિ પામેલા મેઘના પેઠે, નયન વારિ ધારા વર્ષા વધ્યા જ કરે છે, અને શોકાગ્નિના પેઠે હૃદયને બાળનારા વડવાનળ ઉઠે છે, વજના પેઠે પર્વતને વિદારે છે, ક્ષય પક્ષના પેઠે ક્ષપાકરને ક્ષેપે છે, રાહુના પેઠે લોકોને ગળે છે, બૃહત્ બુદ્ધિઓનો અબોધવડે કરીને સાધુભાષિતાના અસાધ્યવડે કરીને, તથા ગુરુવાણીના અગમ્ય પણાથી, સાધુ સંપર્કના અશક્ય પણાવડે કરીને, બુદ્ધિવંત પંડિતોના અપંથોવડે કરીને, સહૃદોના અગોચરતાવડે કરીને વિષય ઉપયોગીયોના એ વિષયવડે કરીને, તેમજ શોકવડે કરી સ્કૂલના પામેલા લોકો માટે શું કરવું? શું ચેષ્ટા કરવી ? કઈ દિશાએ જવું? શો ઉપાય કરવો ? કઈ યુક્તિ લગાડવી ? કયો પ્રતિકાર કરવો ? કોનો આશ્રય કરવો ? અને ધૃતિ કેવા પ્રકારે ઉત્પન્ન કરવી? કેવી કુશળતા વડે કરીને? કેવી શક્તિવડે કરીને? કેવા સમાથાસન વડે કરીને? આવી રીતે સમાશ્વસનીય થવાથી સંસારનું નિસારપણું જાણીને, વ્યસનોનું દારુણપણે દેખીને, શોકનું
૨૩૬
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005494 |
| Book Title | Vividh Vishay Vicharmala Part 08 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ratnatrayvijay |
| Publisher | Ranjanvijay Jain Pustakalay |
| Publication Year | 2003 |
| Total Pages | 416 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 6 MB |