________________
જૈનદષ્ટિએ મહા ભૂગોળ-ક્ષેત્રના વિસ્તારનું સ્વરૂપ
જેમ ધાતકીખંડના પૂર્વાધમાં સાત ક્ષેત્રો ભરતક્ષેત્ર, હેમવંતક્ષેત્ર, હરિવર્ષોત્ર, મહાવિદેહક્ષેત્ર, રમ્યક્ષેત્ર, હૈરણ્યવંતક્ષેત્ર અને અરવતક્ષેત્રો છે. તે જ પ્રમાણે તેટલા જ વિસ્તારવાળા ધાતકીખંડના પશ્ચિમાર્ધમાં પણ આ જ નામવાળા સાત ક્ષેત્રો રહેલાં છે. ૩૧. (૫૧૯).
હવે હિમવંત આદિ પર્વતને વિસ્તાર લાવવાની રીત કહે છે. बायाला अट्ठसया,सहस्स अट्टत्तरी सयसहस्सं। वासहिहणं खित्तं,धायइसंडम्मि दीवाम्म॥३२॥(५२०) છાયા–વિવાશિત્વ (વિજાનિ શબ્દશતાનિ સહ્યાદિ અષ્ટસખત સતસત્ર |
वर्षविहीनं क्षेत्रं धातकीखण्डे द्वीपे ॥३२॥
અર્થ—ધાતકીખંડ કપમાં ક્ષેત્રરહિત ફત્ર (પર્વતોનું ક્ષેત્ર) એલાખ, અયોતેર હજાર આઠસો બેતાલીસ યોજન છે.
વિવેચન-ધાતકીખંડ દીપમાં પર્વતનું ક્ષેત્ર ૧૭૮૮૪૨ જનથી અધિક છે. આટલાક્ષેત્રનું પરિમાણ પહેલા ગાથા ૯ માં કહી ગયા છીએ તે આ પ્રમાણે
લઘુહિમવંત પર્વત ૨૧૦૫ જન ૫ કલા શિખરી પર્વત
૨૧૦૫ , ૫ મહાહિમવંત પર્વત ૮૪૨૧ ) ૧ ) રુકિમ પર્વત
૮૪૨૧ નિષધ પર્વત
૩૩૬૮૪ નિલવંત પર્વત
33९८४ પૂર્વાર્ધના પર્વતો
૮૮૪૨૧ પશ્ચિમાધના , + ૮૮૪૨૧
૧૭૬૮૪૨ બે ઇષકાર
+ ૨૦૦૦ છે.
૧૭૮૮૪ર , ૨ > ઉપરની બે કલા નહિ ગણતા ઘાતકીખંડ દ્વીપમાં ક્ષેત્ર સિવાયનું માત્ર પર્વતનું ક્ષેત્ર ૧૭૮૮૪ર યોજન છે. ૩૨. (૧૦)
- - - - = = - --
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
