________________
३०८
संग्रहणीरल (बृहत्संग्रहणी) गुजराती अनुवादसह वासाण सया सहस्सा, लक्खा तह चउसु विजयमाईसु । પત્તિયાગસંવમાનો, સત્ર સંઘમાણો ક )989))
भवन (पति) वन (चर) ज्योतिष्कसौधर्मेशानेषु मुहूर्ताश्चतुर्विंशतिः । ततो नव दिनानि विंशतिर्मुहूर्ताः, द्वादश दिनानि दश मुहूर्ताश्च ॥१४५॥ द्वाविंशतिस्सार्धदिवसाः, पञ्चचत्वारिंशदशीतिः दिनशतं ततः । संख्येया द्वयोर्मासाः, द्वयोर्वर्षाः त्रिषु त्रिकेषु क्रमात् ॥१४६॥ वर्षाणां शतानि सहस्त्राणि, लक्षाणि तथा चतुर्पु विजयादिषु । पल्याऽसंख्यभागः, सर्वार्थे संख्यभागश्च ॥१४७||
વાવીસ કિયહીં સાડાબાવીસ દિવસ adવીસંચોવીશ
તિયુતિરોસુ-ત્રણ ત્રિકમાં તો તેથી
વાસાણસયસંખ્યાતા વર્ષશત નવઢિાવીસમુહૂ-નવ દિવસને વશ મુહૂર્ત વાળ સમુદુત્તા બાર દિવસ અને દશ મુહૂર્ત
સબસ્સવર્થ સિદ્ધ પાર્થવિશેષાર્થવત ||૧૪૫–૧૪૭|| 0 વિરોણાર્થ– ભવનપતિ, વ્યત્તર, જ્યોતિષી અને વૈમાનિક નિકાયના સૌધર્મ તથા ઇશાન એ. બને કલ્પ ઉપપાતવિરહકાલ ઉત્કૃષ્ટથી ચોવીશ મુહૂર્તનો પડે છે, ત્યારબાદ ઉક્ત નિકાયસ્થાનમાં એક અથવા ઘણા દેવો અવશ્ય ઉત્પન્ન થાય છે. ત્યારબાદ સનસ્કુમારકલ્પ નવ દિવસ અને ઉપર વીશ મુહૂર્તનો વિરહકાલ, મહેન્દ્રકલ્પ બાર દિવસ ઉપર દસ મુહુર્ત, બ્રહ્મકલ્પ સાડા બાવીસ દિવસ, લાંતકકલો પીસ્તાલીશ દિવસ, શુકકલ્પ એંશી દિવસ, સહસ્ત્રાર કલ્પે સો દિવસ, આનત–પ્રાણને સંખ્યાતા માસનો આરણ—અય્યતે સંખ્યાતા વર્ષનો વિરહકાલ હોય.
નવ રૈવેયકની પહેલીત્રિકમાં ઉત્કૃષ્ટ વિરહકાલ સંખ્યાતા વર્ષશત હોય પરંતુ તે સહસ્ત્ર વર્ષ અંદરનો જ સમજવો, અન્યથા સહસ્ત્ર વર્ષ એવું જ વિધાન કરત.] મધ્યમત્રિકે સંખ્યાતા સહસ્ત્રવર્ષ (લક્ષથી અવક) અને ઉપરિતન રૈવેયક સંખ્યાતા લક્ષ વર્ષનો (કોટિથી અવક) વિરહ જાણવો.
અનુત્તરકલ્પ-વિજય, વિજયવંત જયંત અને અપરાજિત એ ચારે વિમાનને વિષે (અદ્ધા) પલ્યોપમના અસંખ્યાતમા ભાગ જેટલો વિરહકાળ પડે અને મધ્યવર્તી–સર્વોત્કૃષ્ટ પાંચમા સર્વાર્થસિદ્ધ વિમાનને વિષે ઉત્કૃષ્ટ વિરહકાલ પલ્યોપમના સંખ્યાતમા ભાગનો જાણવો. આ પ્રમાણે ઉત્કૃષ્ટથી ઉપપાત વિરહકાલ દર્શાવ્યો. [૧૪૫–૧૪૭
॥ इति सुराणां चतुर्थमुपपातविरहकालद्वारं समाप्तम् ॥ ૨૯૬–૨૯૭. પરંતુ એટલું વિશેષ સમજવું કે–આનત કરતાં પ્રાણત સંખ્યાતા માસ કંઈક અધિકપણે જાણવાં. એ પ્રમાણે આરણ કરતાં અચ્યતે સંખ્યાના વર્ષ અધિકકાળ જાણવો.
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org