________________
લે ૨ ] ભાષા અને અર્થવિચાર પ્રસિદ્ધ = સિદ્ધ તરીકે ઓળખાતા | બાહિરલાં = બહારનાં સંભેલ = ?
બાકર = ધૂળ ભરડે(ડા) - ભટક
ફેડી = અટકાવ્યા મૂળ ધાતુ ભેસા = ભેંસ
ફેડવું' છે મછર = માત્સર્ય, બીજાનું સુખ ગ = ઠાકોરજીને પ્રસાદ ધરે તે દેખી બળવું તે, ઈર્ષા
માં = ભૂસ્યો. મૂળ ધાતુ મત ( અમત્ર, માત્ર) = ભાજન મજવું છે મહાર- આંબા વગેરેને મેર | માહી પૂનમ = માધ (માહ) (સં. મુકુલ, પા. મહિલ) માસની પૂર્ણિમા માતરું = પેસાબનું પાત્ર વિશેષ માટે | મુખકેશ = નાક અને મેટું * જુએ ૫.
| ઢાંકવાનું કપડું આ મુખ કેશ” શબ્દ વૈયાકરણ વિનયવિજયણિએ કુ. વિ. સં. ૧૭૦૮માં શરૂ કરેલા અને યશોવિજયગણિએ પૂર્ણ કરેલા “શ્રીપાલ શાને રાસ'ના ખંડ રની ઢાલ ૬ પછીના આઠમા – અન્તિમ દેહરામાં વપરાય છે. પ્રસ્તુત પંક્તિ “મુખ બાંધી મુખશ” છે.
મુખકેશ શબ્દ આનન્દવિમલસૂરિના સન્તાનીય અને જયવિમલના શિષ્ય-પ્રીતિવિમલે જે “મૃગાંકકુમાર-પદ્માવતી-ચેપઈ વિ. સં. ૧૬૪૮માં રચી છે. એમાં એમણે પૂજાવિધિગણિત સુવિધિનાથ-જિન–સ્તવનની ઉપા-1મી કડીમાં વાપર્યો છે. આ પૂર્વે મુકેશ' શબ્દ શ્રાવકવ્રતાદિ અતિચારમાં હશે.
જિનપ્રતિમાને મોઢામાંની દુર્ગન્ધ કે નાકમાંથી નીકળતા શ્વાસ ન લાગે એ કારણસર મોઢાને અને નાકને પિછાડીના છેડાથી અથવા તે રૂમાલથી ઢાંકવું જોઈએ. મુખકે બાંધવાનું આ કારણે મારી મદ મતિ અનુસાર મેં સૂચવ્યું છે.
૧ આ શબ્દ સા. ગુ. જેમાં નથી. ૨ આ રતવન વિધિસંગ્રહ (પ્રારંભના પૃ. ૩૧)માં છપાયું છે.
Jain Educationa International
For Personal and Private Use Only
www.jainelibrary.org
