________________
સમ્યગ્દર્શનને સૂર્યો
[ ૨૭૭ જ વધારી દે છે, કે જેથી કમથી કમ એ દળિયાં અનિવૃત્તિકરણના અન્તમુહૂર્ત પછીના અન્તર્મુહૂર્તમાં એટલે કે, અંતરકરણ તરીકે ઓળખાતા ઉપશમ સમ્યક્ત્વના એ અંતમુહૂર્તના કાળમાં તે ઉદયમાં આવે જ નહિ. આ રીતે, એ જીવ, પિતાને અનિવૃત્તિકરણના અન્તમુહૂર્ત દરમ્યાનમાં, એ અત્તમુહૂર્ત પછીના અનન્તર એવા અન્તમુહૂર્તને એવું બનાવી દે છે કે, એ અન્તર્મુહૂર્તના કાળમાં, મિથ્યાત્વમેહનીયનાં દલિકોને ન તે વિપાકેદય હોય અને ન તે પ્રદેશોદય પણ હોય. પિતાના ફલને પેદા કરવાના સામર્થ્યવાળાં કર્મ દલિકેના ઉદયને વિપાકેદય કહેવાય છે અને પિતાના ફલને પેદા કરવાનું સામર્થ્યથી હીન બની ગયેલાં કર્મલિકના ઉદયને પ્રદેશેાદય કહેવાય છે.
આ ઉપરથી તમે સમજી શક્યા હશે કે–અનિવૃત્તિકરણના કાળ દરમ્યાનમાં જીવ ત્રણ કામ કરે છે. એક તે-એ અન્તર્મુહૂર્તમાં સ્વતઃ ઉદયમાં આવતાં મિથ્યાત્વ મેહનીયનાં દલિકને ખપાવે છે; બીજું-પછીના અન્તર્મુહૂર્તમાં ઉદયમાં આવનારાં મિથ્યાત્વ મેહનીચનાં જે દલિકની સ્થિતિને ઘટાડી શકાય તેમ હોય તે દલિકાની સ્થિતિને ઘટાડીને ઉદયમાં આણું તે દલિકોને ખપાવે છે, અને ત્રીજું–પછીના અન્તર્મુહૂર્તમાં ઉદયમાં આવનારાં મિથ્યાતવમેહનીયનાં જે દલિકે તેની સ્થિતિને જે ઘટાડી શકાય એવું ના હોય, તે જીવ મિથ્યાત્વમેહનીયનાં એ દલિકની સ્થિતિને વધારી દે છે.
મિથ્યાત્વ–મેહનીયનાં દલિકને જ્યારે પ્રદેશદય કે વિપાકેદય ન હોય, ત્યારે અનન્તાનુબંધી એવા ક્રોધ, માન, માયા અને લોભ એને પણ પ્રદેશેાદય કે વિપાકેદય ન હોય. મિથ્યાત્વમેહનીયનાં તેમ જ અનન્તાનુબંધી કષાયનાં દલિકોને જેમાં પ્રદેશોદય પણ ન હોઈ શકે, એવા અન્તર્મુહૂર્તને માટે જરૂરી એવી સઘળી તૈયારી, જીવ અનિવૃત્તિકરણના કાળમાં જ કરી લે છે; અને એ પછીથી, તરત જ એ જીવ, મિથ્યાત્વમેહનીયનાં અને અનન્તાનુબંધીનાં દલિકેના પણ ઉદયથી રહિત એવા અન્તર્મુહૂર્તને પામે છે. એ અન્તમુહૂર્તની
Jain Educationa International
For Personal and Private Use Only
www.jainelibrary.org