Page Text
________________
૨૫૮]
સમ્યગ્રદર્શન-૧ - જ્ઞાનીઓ ફરમાવે છે કે–જીવની એટલી પણ કર્મસ્થિતિ જે ખપે છે, તે તેના પિતાના પરિણામથી જ ખપે છે, પણ એ પરિણામને એ જીવે કઈ સમજપૂર્વક પેદા કરેલે હોતે નથી. જીવના ખાસ પરિશ્રમવિશેષ વિના એ પરિણામ જીવમાં પેદા થઈ ગયેલ હોય છે. એટલા જ માટે, એ પરિણામને “યથાપ્રવૃત્તિકરણ કહેવાય છે. નદીમાં અથડાતે-કુટાતે પાષાણ જેમ સુન્દર આકારવાળે અને અતિશય લીસે બની જાય છે, તેમ જીવ પણ અથડાતે-કુટાતે પિતપોતાને પ્રાપ્ત થવી અવસ્થાદિને અનુસાર ઉત્પન થયા કરતા પરિણામના વશે, કર્મસ્થિતિની એટલી લઘુતાવાળા બની જાય છે. જીવ જ્યારે કર્મસ્થિતિની એટલી લઘુતાને પામે છે, ત્યારે કર્મન્ધિ આવે છે. એટલે, પિતાની એ કર્મગ્રંથિને જે જાણી શકે, તે તે જ જીવ જાણી શકે છે, કે જે જીવ પિતાની કર્મસ્થિતિની એટલી લઘુતાવાળે બન્યું હોય.
સંસારની નિગુણુતાનું ભાન અને ધર્મશ્રવણેચ્છા આદિથી
થતી પરિણામની શુદ્ધિ કર્મસ્થિતિની આટલી લઘુતા પ્રાપ્ત થયા બાદ, જીવના પુરુવાર્થની આવશ્યકતા ઊભી થાય છે. અત્યાર સુધી પિતાને ખાસ પુરુષાર્થ વિના જ, સામગ્રી આદિને અનુસારે પેદા થતા યથાપ્રવૃત્તિકરણથી કર્મસ્થિતિ ખપી જવા પામી; પણ, એ પ્રકારનું યથાપ્રવૃત્તિકરણ હવે પછી જીવે સાધવાની પ્રગતિમાં કારણ બની શકતું નથી. હવે તે, જીવ જે ગ્રથિને ભેદે, તો જ એની સુન્દર પ્રગતિ શક્ય બને છે. અને, એ ગ્રન્થિભેદ અપૂર્વકરણથી જ શક્ય છે.
અપૂર્વકરણ એટલે આત્માને પોતાને એવા પ્રકારને શુભ અને તીવ્ર પરિણામ, કે જે શુભ અને તીવ્ર પરિણામ, અનાદિકાળથી સંસારમાં પરિભ્રમણ કરી રહેલા એ જીવને, પૂર્વે કદી પણ પ્રગટયો જ ન હોય. યથાપ્રવૃત્તિકરણ દ્વારા કર્મસ્થિતિ ખપવાને કારણે કર્મન્વિની છેક નજદીકમાં આવી પહોંચેલા જીવે, કર્મગ્રથિને ભેદવાને માટે, એ અપૂર્વકરણને પેદા કરે જ પડે છે. એ
Jain Educationa International
For Personal and Private Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005297 |
| Book Title | Samyag Darshan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramchandrasuri |
| Publisher | Jain Pravachan Pracharak Trust |
| Publication Year | 1980 |
| Total Pages | 540 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 20 MB |