________________
૩૫
૮૩૭ ક. ફરાળિયે ઉપવાસ, રેઝાં ઈત્યાદિથી ધર્મ થાય છે? ઉ. વ્રતાદિ કરીને હિંસાદિક વા વિષયાદિ વધારે છે; પણ વ્રતાદિક તે.
એ હિંસા-વિષયાદિ ઘટાડવા માટે કરવામાં આવે છે. જ્યાં અને તે ત્યાગ કરે પણ કંદમૂળાદિકનું ભક્ષણ કરે, તે ત્યાં હિંસા વિશેષ થઈ, તથા સ્વાદાદિ વિષયની વિશેષતા થઈ. વળી કેઈ, દિવસમાં તે ભોજન કરે નહિ, પણ રાત્રિમાં ભેજન કરે છે, હવે ત્યાં દિવસ ભેજનથી રાત્રિ ભેજનમાં વિશેષ હિંસા પ્રત્યક્ષ દેખાય છે, તેથી પ્રમાદ વિશેષ થાય છે. વળી કોઈ વ્રતાદિક કરીને નાના પ્રકારના શૃંગાર બનાવે છે, કુતૂહલ કરે છે તથા જુગાર આદિરૂપ પ્રવર્તે છે, ઇત્યાદિ પાપક્રિયા કરે છે. એ પ્રમાણે વ્રતાદિકમાં ધર્મ માને છે, તે
કુધર્મ છે. ૮૩૮ પ્ર. શંકર, બ્રહ્મા, વિષાણુ, સૂર્ય, અગ્નિ, ભવાની, પેગમ્બર, ઈસુ ખ્રિસ્ત
ઇત્યાદિની ભકિતથી છવ મેક્ષ પામે ? ઉ. ના; તેઓની ભક્તિથી તેઓ મેક્ષ પામે નહીં. જેઓને તેઓ પરમેશ્વર
કહે છે તેઓ કાંઈ મોક્ષ પામ્યા નથી; તો પછી ઉપાસકને એ મેક્ષ ક્યાંથી આપે ? શંકર વગેરે કર્મક્ષય કરી શક્યા નથી અને.
દુષણ સહિત છે, અને એથી તે પૂજવા એગ્ય નથી. ૮૩૯ પ્ર. જીવને દુઃખની નિવૃત્તિ શાથી થાય ?
ઉ. દુઃખની નિવૃત્તિ રાગદ્વેષ અને અજ્ઞાનાદિ દેષની નિવૃત્તિ થયા.
વિના થવી સંભવિત નથી. તે રાગાદિની નિવૃત્તિ એક આત્મજ્ઞાન સિવાય બીજા કેઈ પ્રકારે ભૂતકાળમાં થઈ નથી, વર્તમાનકાળમાં થતી નથી, ભવિષ્યકાળમાં થઈ શકે તેમ નથી, તેને સર્વશ્રેષ્ઠ,
ઉપાય સદ્ગુરુવચનનું શ્રવણવું કે સલ્ફાસ્ત્રનું વિચારવું એ છે. ૮૪૦ પ્ર. વિભાવ એટલે શું ? વિભાવ થવાથી શું થાય છે ? ઉ. ભાવકર્મનું બીજું નામ વિભાવ કહેવાય છે. ભાવકર્મના હેતુથી,
જીવ પુદગલ રહે છે. તેથી તૈજસાદિ શરીર અને દારિકાદિ. શરીરને વેગ થાય છે. ભાવકર્મથી વિમુખ થાય તે નિજભાવ
મૌનપણાને અર્થ એવો કરે કે અંતરને વિષે વિકપ, ઉતાપ અમુક અમુક વેપાર કરવા વિષેના કર્યા ન કરવા,
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
