________________
હવે વિષયની માંડણી કરતાં કવિ મોહરાજાના સામ્રાજ્યની વાત કરે છે. મોહરાજા પોતાના લોભ, ક્રોધ, મદ, મત્સર વગેરે સુભટો સાથે યુદ્ધે ચડે છે. એમાં પણ કામ નામનો એમનો સરદાર બહુ જબરો છે. મોહની જાળમાં ફસાયેલા માનવી માછીમારની જાળમાં પકડાયેલી માછલી જેવા અસહાય છે. કવિ વર્ણવે છે :
મોહ મહીપતિ મહિમાંહે માલે, જેહ પ્રતિ કોઈનું બલ ન ચાલે; તાસ પ્રવાસ પડ્યા જંતુ દીના, ધીવર કર ચડ્યા જેમ મીના. કામ નામ કરડો તિહો, કટક તણો સિરદાર; સેનાની માની જન હાય જોડાવણહાર.
તેહનો સબલો તનમાંહિ જોરો, પડે જાસ ભડ ત્રિભુવન સોરો. પલકમાં ખલકને જે નમાવે, એકલો આણ સહુને મનાવે.
કામદેવ રાજા પોતાની ફોજ સાથે ચારે બાજુ વર્ચસ્વ જમાવે છે. તે સ્નેહની, પ્રેમની જાળ પાથરી પોતાનો શિકાર મેળવે છે. જેમ મધુર રાગ સાંભળી મૃગલુ પાધિની જાળમાં ફસાય છે તેમ મૂઢ લોકો માનિની સ્ત્રીના રસમાં લપટાય છે. નારી પોતાની વાંકી ભ્રમરરૂપી ધનુષ્યમાંથી નયનકટાક્ષરૂપી બાણ છોડે છે કે જે નિશાન ચૂકતું નથી. વળી આ બાણનો ઘા એવો છે કે પ્રગટ દેખાતો નથી. એ પુરુષની સાતે ધાતુને વીંધી નાખે એવો છે.
૭૪
બાણનો ધાવો કોઈ વિ દીસે, પ્રગટપણે તોઈ વિશ્વાસ વીસે; વેંધે એ નર તણી સાત ધાત, અહો અહો કોપ મહિમા વિખ્યાત.
આ બાણ જ્યારે વાગે છે ત્યારે ભલભલા મરદો ભાન ભૂલે છે; તેઓ બધું જ્ઞાન ભૂલી જાય છે, મૂર્છિત થઈ જાય છે. એમને ખાવાનું ભાવતું નથી, સૂવાનું ગમતું નથી, સ્નાનવિલેપન રુચતું નથી, રાત્રે નિદ્રા આવતી નથી, બેચેન અવસ્થામાં તેઓ પડયા રહે છે. અંધની જેમ તેમને કંઈ દેખાતું નથી. ધન, કંચનની તે ઉપેક્ષા કરે છે. આવો રોગ જ્યારે થાય છે ત્યારે વિદ્યા, તપ, જપ, જ્ઞાન, ધ્યાન બધું નાશ પામે છે. દિવસ-રાત તે ઝૂરતો રહે છે. કવિ લખે છે:
નિસ વાસર રટતો રહે છે, પરહરે પૂરવ પ્રીત, જબ તે સાયણી પાપિણી, માનિની મોહે ચિત્ત.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org