________________
જૈન કોસ્મોલોજી
પ્રકીર્ણક
103
પુદ્ગલના (અજીવના) પ૩૦ ભેદ
ગુગલનાં નામો
ક
ર
કે |પરિ|
મ | શી ધુર | ત |
ત |ત
ર
લ
|
ષ્ણ
કત
|
ણ
0 1
૫
૨ | ભી|
ભી
|
|
શ્વેતવર્ણ
| |
|
Jo | o |
પીતવર્ણ
1 ST DIR
| | |
|
| |
|
| |
|
|
- | o | o |
|
|
| | ન
|
o |
|
|- |- !|
|
6
|
| ન
|
| |
૧
૧
| ૧
|
1
|
| |
|
| |
1
૧TI 1
|
| |
- |
| ન
او
Tw To T & Te
اف ال
૧el
૨૩
૧
૧
૧
૧
૧
૧
૧
૧
૧
૧
૧
૧
૨ક્તવર્ણ નીલવર્ણ Jololo
૨૦ કૃષ્ણવર્ણ | | | | |૧|૧|૧|૧|૧|૧| સુરભીગંજ દુરભીગંધ | | | | | | | | | | |૧|૧] ૧|૧|૧|૧
૧ | ૧ | ૧ ૧ | ૧ | તિક્તરસ
| ૧ | ૧ | ૨૦ કદુરસ | ૧ ૧ | ૧ | ૧ | ૧ | ૧ | ૧ | | | | | ૧ | ૧ | ૧ | ૧ | ૧
૧ | ૧ | ૧ | ૨૦ કષાયરસ
| ૧ | ૧ | ૨૦ | અપ્સરસ
૨૦ મધુરરસ | ૧ |૧|૧|૧|૧| | | | | | | |૧|૧|૧|૧. ૧/૧/૧
૧|૧|૧| | ૧ | ૧ | ૨૦ | | શીતસ્પર્શ ( ઉષ્ણસ્પર્શ
૧ | | | ૧ |\ | | |૧|૧|૧|૧| ૧ | ૧ | ૧ ૧૫, સ્નિગ્ધસ્પર્શ
રૂક્ષસ્પર્શ ૧ લધુસ્પર્શ ૧૮ ગુરુસ્પર્શ
૨૩ ૧ મૃદુસ્પર્શ ૨માં કર્કશસ્પર્શ ] ૨૧ પરિમંડલ સંસ્થાન ૧ ]૧ | ૨૨ વૃત્ત સંસ્થાનું
૨૦. ર૩| ત્રિકોણ સંસ્થાન | ૧ | |૧|૧] ૧ | ૧ | ૧ ૧ ૧ ૧ | ૧ | ૨૪ ચતુષ્કોણ સંસ્થાની | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | 0 | ૨૦ ૨૫ આયત સંસ્થાન | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | ૨૦
| કુલ ||૨||||૩| ૨૩| | |૧૦||૨|૩|૩|૩|૩|૩|૩| ૨૩ ૨૩|૨| | ૨૦| ૨૦| ૨૦ | પ૩૦] ૪ શ્વેતવર્ણના પુદ્ગલના જ ગંધના કારણે ૨, રસ અને સંસ્થાનના કારણે પ-૫, સ્પર્શના કારણે ૮ એમ કુલ ૨૦ ભેદો થાય છે. એવી જ રીતે પીતવર્ણના ૨૦, એમ કરતાં પાંચ વર્ણના ૨૦ ગુણતા (૨૦ x ૫) ૧૦૦ ભેદ થાય છે. જ સુગંધી પુદ્ગલના વર્ણ-રસ અને સંસ્થાનના કારણે ૫-૫ ભેદ અને સ્પર્શના કારણે ૮ ભેદ એમ મળી ૨૩ ભેદ થાય છે. એવી જ રીતે દુર્ગધનાં પણ ૨૩ ભેદ થાય છે. ૨૩ X ૨ = ૪૬ ભેદ થાય છે.
વર્ણની જેમ ૧-૧ રસની મુખ્યતાએ ૧ રસના ૨૦ ભેદ થતાં કુલ ૨૦ x ૫ = ૧૦૦ ભેદ રસના થાય છે. જ શીતસ્પર્શવાળા પુદ્ગલના ગંધના કારણે ૨ વર્ણ-રસ-સંસ્થાનના કારણે ૫-૫ અને શીતસ્પર્શવાળા પુગલમાં ઉષ્ણસ્પર્શનો તદ્દન અભાવ હોવાથી બાકીના ૬ સ્પર્શના ૬ એમ બધા મળી ૨૩ ભેદ થાય છે. એમ દરેકે દરેક સ્પર્શના ગણતાં ૨૩ X ૮ = ૧૮૪ ભેદ થાય છે. ૪િ વર્ષની જેમ જ ૧-૧ સંસ્થાનના ૨૦ ભેદ મળતા ૨૦ x ૫ = ૧૦૦ ભેદ સંસ્થાનના થાય છે. હિં આ રીતે પુદ્ગલ વર્ણાદિના કારણે ૧૦૦ + ૪૬ + ૧OO + ૧૮૪+ ૧૦૦ = ૧૩૦ ભેદો પુદ્ગલના (અજીવના) થાય છે.
|
|
|
|
|
૨૦
|
| |
|
-X
—- ૩૫)
૨૩૫
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org