________________
જૈન કોસ્મોલોજી
ઉર્ધ્વલોક
૧૨ વૈમાનિક દેવો
વિમાન
સામાનિક
નામો
વર્ણ
જિ- અધોલોક તેમજ મધ્યલોકની આંશિક જાણકારી મેળવી. હવે ત્રણ લોકમાં ઊર્ધ્વ સ્થાનમાં રહેલ ઉર્વીલોકનું વર્ણન જોઈએ. જેમ આગળ જાણ્યું કે અધોલોકમાં ભવનાદિમાં રહેનારા એટલે ભવનપતિ દેવો, તેમ અહીં વિમાનમાં ઉત્પન્ન થનારદેવો તે વૈમાનિક દેવો" કહેવાય. મેરુપર્વતની સમભૂતલાથી ૯00 યોજન ઊપર જઈએ એટલે તિર્થાલોક પૂર્ણ થાય અને ઊર્વલોક શરુ થાય. આ ઊર્ધ્વલોકમાં જ વૈમાનિક દેવો વસે છે. આપણી દુનિયામાં રાજા-મંત્રી-સેનાધિપતિ વગેરે કલ્પ (વ્યવસ્થા) જોવા કે સાંભળવા મળે છે તેમ ઈન્દ્ર (રાજા) સામાનિક (સલાહકાર), અનિકાધિપતિ (સેનાધિપતિ), ત્રાયસ્ત્રિશ (મંત્રી), લોકપાલ (કોટવાલ) વગેરે ૧૦ પ્રકારે કલ્પ = વ્યવસ્થા જે દેવલોકમાં હોય તે “કલ્પોપપન”' કહેવાય છે અને એમાં ૧૨ દેવલોક - ૯ લોકાંતિક અને ૩કિલ્બિષિક દેવો આવે છે. આ ૧૦કલ્પ રહિત ૯ રૈવેયકને અનુત્તરના દેવો “કલ્પાતીત" કહેવાય છે. હવે આ કલ્પોપપન્ન દેવો વિશે જાણવા માટે નીચેના કોષ્ટક નિહાળીએ. દેવલોકનાં | દેવોનાં શરીર પાન- વિમાન
પૃથ્વી
વિમાન વિમાન
આત્મરક્ષક વિમાન ઉચવપિડ? વર્ણ આધાર "
અધિપત્ય
દેવ" નામ સૌધર્મ મૃગ | કનક | પાલક પજી ચૌજન | ૨, યોજન
ઘનોદધિ - ૩૨,૦૦,૦૦૦ ૮૪,00ા ૩,૩૬,૦૦૦ ઈશન કનક પુષ્પક ૫% યોજન | ૨, યોજન
વનોદધિ | ૨૮,૦૦,૦૦૦ ૮૦,૦૦૦ ૩,૨૦,૦૦૦ સનકુમારે સોમનસ દ00 યોજન | ૨,૬% યોજન
ધનવાન ૧૨,૦૦,૦૦૦ | ૭૨,૦૦૦ ૨,૮૮,69 મહેન્દ્ર સિહ
શ્રીવત્સ 00 યોજન | ૨ જી યોજન| ૪ | ધનવાd ૮,૦૦,000. ૭૦,૦% | ૨,૮૦,૦% બ કરો નંદાવર્ત યોજન | ૨,૫% યોજન
ધવાનું, ૪,૦,૦૦૦ ૬૦,૦૦૦ | ૨,૪૦,૦૦ લાંતક
શ્વેત કામગમ છ00 યોજન | ૨,૫0 યોજન | ૩ | ધનો, ઘન. ૫૦,૦૦૦ ૫૦,૦૦૦ ૨,0,000 મહીશુક્ર
પ્રીનિગમ UO યોજન ૨, ૪ળ યોજન ૨ | નો. ધન, 10,000 ૪૦,000 ૧,૦,૦00 ગજ
મનોરમ 200 યોજન | ૨,૪ળ યોજન | ૨ | ઘન, ઘન, ,000 | ૩૦,૦00 | ૧, ૨૦,૦OO આણત ભુ જ શ્રેત વિ મલ ૯Oી યોજન| ૨, ૩00 યોજન
આકાશ
૨૦,૦૦૦ ૮૦,૦૦૦ ૧d
ગેંડો શ્રેન
વરાછું
બધલોક
સહસ્ત્રાર
400 |
પ્રાતિ
ઉપામ્
ને
આરણ અમૃત
સર્વતોભદ્ર
0 યોજન| ૨, 300 યોજન |
૧
આકો શ
300 |
૧૦,૦૦૦
૪૦,૦૦૦
મૃગ
૫, ૧૬,000
૨૦,૬૪,000
મા
દેવલોકનાં
धन्य
અત્યંતર પર્ષદાના દેવોની
મધ્યમ પર્ષદાના દેવોની
બાહ્ય પર્ષદાના દેવોની
ઉત્કૃષ્ટ આયુ
સંખ્યા
સ્થિતિ
સંખ્યા |
| સોપર્મ
સૌધર્મ
1
સ્થિતિ
સંખ્યા ૫ પલ્યોપમ / ૧૪,000
+ પલ્યોપમ .
૧ પલ્યોપમ
૨ સાગરોપ મ
૧૨,૦૦
૪ પલ્યોપમ
૧૬,00%
૩ પલ્યોપમ
ઈશાન
| સાધિક ૧ પલ્યોપમ | સાધિક ૨ સાગરોપમ
૧૦,00
૭ પલ્યોપમ]
૧૨,000
૬ પલ્યોપમ
૧૪,000
પ પલ્યોપમ
સેનકુમાર
૨ સાગરોપમ
૭ સાગરોપમ
૮,900
૪
૧0,000
૪ સાગરોપમ
+ ૪ પલ્યોપમ
૧૨,૦૦૦
સાગરોપમ + પ પલ્યોપમ
૪
સાગરોપમ ૩ પોપમ
સાધિક ૨ સાગરોપમ | સાધિક ૭ સાગરોપમ
દ,000 | ૪
સાગરોપમ + ૭ પલ્યોપમ
૮,૦૦૦
૪) સાગરોપમ
+ + પલ્યોપમ
૧0,000 ] ૪ સાગરોપમ
+ ૫ પલ્યોપમ
બ્રહ્મલોક
૭ સાગરોપમ
૧૦ સાગરોપમ
૮,૦૦૦ I
૮
૪,૦૦૦ | ૮ : સાગરોપમ
+ ૫ પલ્યોપમ
૬,૦૦૦ | ૮ સાગરોપમ
+; પલ્યોપમ
સાગરોપમ + ૩ પલ્યોપમ
લાંતકે
૧૦ સાગરોપમ
૧૪ સાગરોપમ
૨,૦૦૦
૧૨ સાગરોપમ + ૭ પલ્યોપમ
૪,૦૦૦
૬,૦૦૦
૧૨ સાગરોપમ + ૫ પલ્યોપમ
૧૨ સાગરોપમ
+ પલ્યોપમ ૧૫ . સાગરોપમ
૪પયોપમ
મહાશુક
૧૪ સાગરોપમ
૧૭ સાગરોપમ
૨,000.
૪ ,000
૧૫ સાગરોપમ
+ ૩ પલ્યોપમ
૧,૦૦૦ /૧૫ સાગરોપમે
૫ પલ્યોપમ ૫૦૦ /૧૭ સાગરોપમ
+ પલ્યોપમ
સહસ્ત્રાર
૧૭ સાગરોપમ
૧૮ સાગરોપમ
1,000
૧૭ - સાગરોપમ
+ મ પલ્યોપમ
૨ ,000
૧૭ સાગરોપમ
+ ૫ પલ્યોપમ
૫00
૧,૦૦).
(૨ પ૦ 1 ૧૯ સાગરોપમા
+ ૫ પલ્યોપમ
૧૯ સાગર + ૪ પલ્યોપમ
૧૦ સાગરોપમ + ૩ પલ્યોપમ
૧ી માણતા
૧૮ સાગરોપમ ૧૯ સાગરોપમ ૨૦ સાગરોપમ ૨ ૧ સાગરોપમ
૧૯ સાગરોપમ ૨૦ સાગરોપમ ૨૧ સાગરોપમ ૨૨ સાગરોપમે
બારણ
૧૨ ૫.
૨ ૫૦
પ00.
૨૧ સાગરોપમ + ૭ પલ્યોપમ
૨ ૧ સાગ + - પલ્યોપમ
૨૧ સાગરોપમ + ૫ પલ્યોપમ
અયુત
૧૮૧
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org