________________
[ ૩૨૬ ]
વસુદેવ-હિંડી : પ્રથમ ખંડ :
માં આવીને મેં ભસ્મક પકડી લીધે, અને જેનું દુઃખ બમણું થયું છે એવી મેં તમને અહીં આણ્યા. હે નાથ ! આજથી મારે વિદ્યાપ્રભાવ નથી.”
પછી અમે પાંચ નદીના સંગમ પાસે આવેલા આશ્રમપદમાં ગયાં. મારી પ્રિયા ધરણીગોચરી (માનવ સ્ત્રી જેવી-વિદ્યાઓ વગરની) થઈ હતી. પુલિનમાં અને પ્રવાહની પંક્તિઓમાં ઊતરીને અમે વરુણેદિકા નદીમાં સ્નાન કર્યું, અને સિદ્ધોને પ્રણામ કરીને બહાર નીકળ્યાં. ત્યાં મેં સ્વાદિષ્ટ ફલો લીધાં, અને અમે બંને જણાંએ તે ખાધાં. પાણી પીને, આચમન કરીને વનની વૃક્ષોની ઘટારૂપી વિભૂતિ અમે જોવા લાગ્યાં. વેગવતીને શોક દૂર કરવા માટે તેને પુનાગ, ફણસ, નાળિયેર, પારાપત (?), ભવગય (૨), નમેરુક (2) વગેરે વૃક્ષે હું બતાવતે હતા. પછી જાણે બાંધવજનેની વચ્ચે આવેલાં હોઈએ તેમ ઋષિઓની સમીપમાં રાત્રિ ગાળીને સવારમાં સૂર્યનાં કિરણેથી અંધકાર પરાસ્ત થયે તે સમયે, વિરમયથી જેમનાં નયને વિસ્તાર પામ્યાં છે એવા ઋષિઓ વડે જેવાતાં અને “નક્કી, આ કઈ દેવમિથુન કુતૂહલથી મનુષ્યલોકમાં આવ્યું છે ” એ પ્રમાણે તેમના વડે પ્રશંસા કરાતાં અમે આશ્રમપદમાંથી નીકળ્યાં. ઋષિઓના સ્થાનમાંથી નીકળેલાં અમે વેગવતીના હૃદય જેવા નિર્મળ ઉદકવાળા વરુણેદક આગળ પહોંચ્યાં. તે નદીના પુલિન અને દ્રહની શોભા જોતાં તથા જેણે વિવિધ ધાતુઓ રૂપી અંગરાગ કર્યો છે એવા તથા જાણે ગગનનું પ્રમાણ માપવાને ઊંચા થયેલા હોય તેવા તથા જેની તળેટી વરુણેદિકાનાં પાણી વડે પખાળાતી હતી એવા સીમનગને જોતાં અમે દૂર સુધી ગયાં. મેં વેગવતીને કહ્યું “પ્રિયે! આપણે વિદ્યા વગરનાં છીએ એમ માનીને તારે શેક કરે નહીં. આ પ્રદેશમાં નિદ્વિગ્નપણે સમય ગાળવાનું આપણે માટે શક્ય છે. અથવા તું ક્યાં કહીશ ત્યાં જઈશું.” એટલે તે બેલી, “સ્વામી! તમારા જીવનના રક્ષણ માટે પ્રયત્ન કરતાં થયેલ વિદ્યાભ્રંશ પણ મારે માટે ઉત્સવ છે. પત્નીએ પિતાના પ્રાણ વડે પણ પતિનું પ્રિય કરવું જોઈએ, એ લેકધર્મ છે. તમારી પાસે રહેતાં મને પ્રકટ આનંદ થાય છે.”
(૧૬)
બાલચન્દ્રા લંભક આ પ્રમાણે અ ન્યને અતિશય કરનારાં વચન વડે અમે એકમેકને પ્રીતિ ઉત્પન્ન કરતાં હતાં, ત્યાં હરિયાળાં પત્ર, પહલવ અને પુષ્પના સમુદાય વડે મંડિત, મનઃશિલ અને
૧. મૂળમાં તળાળ પાઠ છે, તે સ્થાને ઔચિત્યની દૃષ્ટિએ વાળ કાને અનુવાદ કર્યો છે.
૨. અહીં મળમાં શી નવરં (૧) પાઠ છે. પરંતુ આગળ “કેતુમતી લભક”( જુએ મૂલ, પૃ. ૩૧૯)માં સીમા ( બીજી પ્રત સીમન ) પાઠ છે. વળી અહીં વર્ણન પણ દેખીતી રીતે જ પર્વતનું છે. આથી સીમા પાઠ સ્વીકાર્યો છે
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org