________________
[ ૧૮૬ ]
વસુદેવ-હિંડી :: પ્રથમ ખંડ :
બોલતી તે ઊઠી, તેણે વસ્ત્ર બદલ્યાં અને આવીને મને હાથ જોડીને વિનંતી કરવા લાગી, “ઈભ્યપુત્ર! હું તમારી સેવિકા છું. ધર્મપત્ની તરીકે તમે મારો સ્વીકાર કરો. હું કન્યા રહી છું એમ બતાવનારાં આ રેશમી વસ્ત્રો છે. હું જીવન પર્યંત તમારી સેવા કરનારી બનીને રહીશ.” તેના ઉપર અનુરાગ બંધાયાથી મેં કહ્યું, “ભદ્રે ! સ્વવશ કે અવશ એવા મારી તું ભાર્યા છે. ” પછી તેની સાથે હું સ્વચ્છેદે વિહાર કરવા લાગ્યો. મારી માતાએ મોકલેલ ભેગવવા લાયક વસ્તુઓ વસન્તતિલકા મને બતાવતી હતી. આ પ્રમાણે (દરરોજ ) એક હજાર અને આઠ (મુદ્રાઓ) અમને મોકલવામાં આવતી, જ્યારે ઉત્સવના દિવસે એક લાખ અને આઠ હજાર મોકલવામાં આવતી. આ પ્રમાણે વિષયસુખમાં મુગ્ધ થયેલા એવા મારાં, તેની સાથે રમણ કરતાં, બાર વર્ષ વીતી ગયાં.
એક વાર પાન કરીને હું પ્રિયાની સાથે સૂતો હતો. ઠંડા પવનથી વીંજાયેલે હું - જાગી ગયો, તે વસન્તતિલકાને મેં જોઈ નહીં. “હું કયાં છું?” એમ વિચાર કરતો હું ઊભે થયે, તે શેરીને નાકે આવેલું ભૂતગ્રહ ( વ્યતરનું સ્થાનક ) મેં જોયું. પહેલાં જોયેલું હોવાથી તે સ્થાન મેં ઓળખ્યું. મેં વિચાર્યું કે, “ગણિકાએ મારો ત્યાગ કર્યો છે, માટે કોઈ જુએ નહીં તે પ્રમાણે મારે ઘેર જતો રહું.” એમ કરતાં પ્રભાત થયું, એટલે હું નીકળ્યો. પણ મારા ઘરમાં પ્રવેશ કરતાં મને દ્વારપાળે અટકાવ્યો અને પૂછ્યું,
અંદર ન જા, તું કોણ છે?” મેં કહ્યું, “સૌમ્ય! આ કોનું ભવન છે?” તે બે, “ઇભ્ય રામદેવનું.” મેં પૂછ્યું, “તે શું આ ભવન શ્રેણી ભાનુનું નથી ?” એટલે તેણે ઉત્તર આપ્યો, “એ શ્રેષ્ઠીને ચારુદત્ત નામે કુપુત્ર થયો હતો. તે ગણિકાગૃહમાં પ્રવે, એટલે તેના શોકથી શ્રેષ્ઠીએ ગૃહવાસનો ત્યાગ કરીને દીક્ષા લીધી. પછી ધન ખૂટી જતાં તેની પત્નીએ આ ઘર અડાણે મૂક્યું, અને તે પોતાના ભાઈ સર્વાર્થને ઘેર ગઈ. ”
આ વાતચીત અંદર રહેલા રામદેવે સાંભળી એટલે તેણે દ્વારપાલને પૂછયું, “આ કોણ છે?” તેણે કહ્યું, “કઈ માણસ ભાનુ શ્રેષ્ઠીનું ભવન પૂછે છે; કદાચ તેને પુત્ર જ હશે.” એટલે રામદેવ બે, “એ અભાગિયાને મારા ઘરમાં પ્રવેશવા દઈશ નહીં. ” આ સાંભળી લજજા પામેલ અને ખૂબ શોકાતુર થયેલે હું ત્યાંથી એકદમ ચાલી નીકળે અને સર્વાર્થના ઘેર ગયે. એ ઘરમાં પ્રવેશ કરતાં દરિદ્ર વેશવાળી અને દીન તથા ઉદાસ વદનવાળી મારી માતાને મેં જોઈ. તેના ચરણમાં હું પડ્યો. તેણે પૂછયું “તું કેણ છે?” મેં ઉત્તર આપે, “હું ચાદર છું.એટલે તેણે મને આલિંગન આપ્યું અને અમે બન્ને જણ રડી પડ્યાં. અમારા રુદનના શબ્દથી સર્વાર્થ ત્યાં આવ્યો અને તે પણ રડ્યો. પરિજનેએ અમને છાનાં રાખ્યાં. તે કાળે મલિન વસ્ત્રોવાળી અને જેની ઉપરનાં ચિત્રો ભૂંસાઈ ગયાં છે એવી ભીંતની જેમ શોભા વિનાની મિત્રવતીએ મને જોયો, અને તે મને પગે પડીને રડવા લાગી. મેં તેને કહ્યું, “રડીશ નહીં, મારા પિતાના જ કૃત્યથી તને
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org