________________
૧૩૬
સુકૃતસાગર યાને માંડવગઢના મહામત્રોશ્વર.
શકિતમાન હેાય ? કોઇ પણ શકિતમાન નથી. તેથી રાજા અસાર મનુષ્યોને ત્યાગ કરી કેટલાક હજાર સારા સારા મનુષ્યોને ભેાજન કરાવવા ઇચ્છે છે. અતિથિ માત્ર પાણી જ પી જાય તે પણ તે પાપના સમૂહનો નાશ કરે છે, તેા પછી તેવા યાત્રાળુ અનેક અતિથિએ જમાડવામાં આવે ( જમી જાય ) તે તે મેાક્ષ આપનારા કેમ ન થાય ? તે તત્કાળ પ્રસન્ન થઈને તેવા સારા પાંચ છ હજાર માણસાને સાથે લઇને તમે રાજાને ઘેર ભાજન કરવા પધારે. આ નિમ ત્રણ
વ્ય કરવું ચેાગ્ય નથી. ” તે સાંભળી મંત્રીએ કહ્યું કે—“ રાજાની જે આવી ઇચ્છા થઈ તે ચેાગ્ય જ છે, કેમકે પાપના પ્રચારના નાશ કરી પુણ્યના પ્રચાર કરવા તેવી પ્રવૃત્તિ પ્રથમથી રાજાઓએ જ કરેલી છે, પરંતુ આ સંઘને વિષે મહા કષ્ટથી એકત્ર થયેલા સર્વે સાધુમિકા બાંધવથી અધિક માન્ય અને પૂજ્ય છે, તેથી ઉજવળ ગોરવ (ભક્તિ) વડે શાભતા તેઓને જો કદાચ માત્ર અન્નના ગ્રાસ માટે જ હું અસાર કરૂં, તે હું છેઠ્ઠી નરકે જ જાઉં. ” તે સાંભળી રાજાના પ્રધાને કહ્યુ કે આ સાર–અસારના વિવેક સર્વ બાબતમાં સર્વ કાઇને હાય છે; કેવળ તમારી પાસે જ આ વિવેક છે એમ નથી. જીએ આ આશ્ચર્ય ! કહ્યું છે કે
<6
“ धर्मः पेयं भोज्यं भक्ष्यं न्याय्यं च कार्यमथ गम्यम् । सारं सौख्यं सप्रतिपक्षं सर्वत्र सर्वेषाम् ॥ ६ ॥
""
“ સર્વત્ર સર્વેને ધર્મ, પેય ( પીવા લાયક ), ભેાજ્ય, ભક્ષ્ય, ન્યાય, કાય` ( કરવા લાયક), ગમ્ય (ગમન કરવા લાયક), સારૂં અને સુખ આ સર્વ પદાર્થો સામાપક્ષ સહિત હાય જ છે, એટલે કે ધર્માંની સામે અધર્મ, પેયની સામે અપેય, ભેાજ્યની સામે અભાજ્ય, એજ રીતે અભક્ષ્ય, અન્યાય, અકા, અગમ્ય, અસાર અને દુ:ખ એ સામા પક્ષમાં જાણવા.
તે સાંભળી ઝાંઝણ મંત્રીએ કહ્યું કે--“ ખરી વાત છે કે સર્વાંત્ર સર્વાંને આ પ્રમાણે હાય છે, પરંતુ મારે તેા અહીં સંઘમાં તે પ્રમાણે નથી, તેથી આ બાબતમાં તમારે કાંઇ કહેવા જેવુ નથી. ” એમ કહી તેણે રાજાના પ્રધાનને નિવાર્યાં. ત્યારે તે પ્રધાને રાજા પાસે જઈ આ સર્વ કિકત તેને કહી. તે સાંભળી રાજા પોતે મંત્રી પાસે
Jain Education International
93
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org