________________
૪થું સંજ્ઞા દ્વાર–૪-૬-૧૦-૧૬ છે.
( 1 ) આહાર, (2) ભય, ( 3 ) મિથુન, (4) પરિગ્રહ, ( 5 ) ઘ-(પૂર્વ સંસ્કાર ), ( 6 ), લેકલૌકિક કલપના ( જેમ કુતરા યમને દેખે છે. (7–8–9–10)
ધ, માન, માયા, લેભ. ( 11 ) મેહ, (12) ધર્મ, ( 13 ) સુખ, (14) દુઃખ, ( 15 ) જુગુપ્સા, ( 16 ) શેક.
દેવને-મુખ્ય પરિગ્રહ અને લેભ સંજ્ઞા હેય છે. નારકને–મુખ્ય ભય સંજ્ઞા અને કેધ સંજ્ઞા હોય છે. તિર્યંચને - મુખ્ય આહાર તથા માયા સંજ્ઞા હેય છે.
મનુષ્યને–મુખ્ય મિથુન સંજ્ઞા તથા માન સંજ્ઞા હે.ય છે. ૫ મું સંસ્થાન દ્વાર–સામુદ્રિક-શાસ્ત્ર મુજબ, પ્રમાણ
યુક્ત યા પ્રમાણ રહિત શરીરને આકાર
તે સંસ્થાન કહેવાય છે. (૧) સમચતુરન્સ–શરીરના સર્વ અવયે પ્રમાણસર હેય, પર્યકાસને બેઠેલા મનુષ્યના ડાબા ઢીંચણથી જમણે ખ, જમણ ઢીંચણથી ડાબે ખભે, ડાબા ઢીંચણથી જમણે હીંચણ, મધ્યભાગથી નાસિકાને અગ્રભાગ, આ સંઘયણવાળે પુરૂષ પિતાના અંગુલથી ૧૦૮ અંગુલ ઉંચે હાય.
(૨) ચોધ–વડ વૃક્ષની પેઠે નાભિથી ઉપરના અવય પ્રમાણુ યુક્ત હોય. નીચેના અવયવે પ્રમાણ રહિત હોય.
(૩) સાદિ–પગથી નાભિ સુધીને પ્રમાણુ યુક્ત હોય, ઉપરને અડે ભાગ પ્રમાણ રહિત હોય તે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
