Page Text
________________
સરસ્વતીપુત્રો ચંદ બારોટ અને સંત સુરદાસ વિષે એક અધ્યયન
–શ્રી કેશુભાઈ બારોટ
મહાકવિ ચંદ બારોટ
ભાટ એમ પૃથ્વીરાજ પાસે મહાકવિ અને અનન્ય દેશભક્ત
ચંદ બારોટ હતા. પૃથ્વીરાજ રાસાને એક દુહો છે -
ચંદ અને પૃથ્વીરાજ બેય હેડીના, ભાઈબંધી બંધાણી એકાદશમેં પંચદહ, વિકમ શાહ અનંદ
પણ ઓળઘોળ બની જાય એવી ! બેય ખોળિયા સેંસર તિહિ પરજય હરનકો, જો પૃથ્વીરાજ નરેન્દ્ર
એક જ આત્મા રમે છે. સં. ૧૫૧૫માં શત્રુની કીર્તિને હરનાર મહાપ્રતાપી
ચંદ પિથલની તો ઘણી લાંબી વાત છે. પણ થોડાક ભારતવર્ષના છેલા હિન્દુ સમ્રાટ મહારાજ પૃથ્વીરાજને પ્રસંગ તપાસીએ. ચંદે ગુરુ ગુરુપ્રસાદ પાસે વિદ્યા મેળવ્યા જન્મ અજમેરમાં સોમેશ્વર ચૌહાણને ત્યાં થયે.
પછી જાલંધરી અથવા જાલયા દેવીના ઉપાસક બન્યા. અને તે જ દિવસે લાહોરમાં ચૌહાણ કુળના જગાત તણે જગદ બાના ‘તુત કર ગોત્રના વેણુમાને ત્યાં જગદંબાને વરદાય મહાકવિ
છંદ ભુંજગી ચંદ પણ જમ્યા.
નમુ આદિ અનાદિ તુંહી ભવાની ચંદનો જન્મ તો લાહોરમાં થયો, પણ પાલનપોષણ
તુંહી જોગમાયા તુહી બાકબાની અજમેરમાં થયું.
તું ધન આકાશ વિભુ પ્રસારે
તું હી મોહમાયા વિષે શૂલ ધારે ભાટ અથવા બારોટમાં અનેક શાખા છે. કંકાળી ભાટ, મારવાડી ભાટ, કનોજી આ ભાટ, મુસલમાન ભાટ, લખ- આવી ૩૫ કડીની સ્તુતિ કરતાં (સ્થળ સંકેચને લાણી ભાટ, સીંધવા ભાટ, વળાયા ભાટ, ટગરીઆ ભાટ, કારણે આખી લખી નથી). સોરઠીઆ ભાટ, અમદાવાદી ભાટ અને એની કટાર પણ નવ લખાય છે. સુંદર કટારી, અમર કટારી, દુર્ગા કટારી
કરી વિનતિ બંદીજન, સન્મુખ રહ્યો સુજાન કમલ કટારી, કમર કટારી, શ્યામ કટારી, શ્રી કટારી, બ્રહ્મ
પ્રગટ અંબિકા મુખ કહ્યો. માગ ચંદ વરદાન. કટારી, રુદ્ર કટારી–આ દાખલા પુરાણોમાંથી મળે છે.
ચંદ કે “મા! બીજું તે શું માગું? પૃથ્વીરાજ જે સતજુગમાં ચંડીપાસે લવંગ અને વળાંસ ભાટ, શેષ
ન ધણી બેઠો છે.” પાસે ભીમસી ભાટ, ત્રેતાયુગમાં બળીપાસે પીંગળ ભાટ, રાજા રામ પાસે રંપાળ બારોટ અથવા જનકભાટ, દ્વાપરમાં
છંદ નાગણી પાંડવો પાસે સંજયભાટ, કરણ પાસે ભીમક ભાટ, કળિયુગમાં
રિદ્ધિ દે સિદ્ધિ દે અષ્ટ નવ નિદ્ધિ દે વિક્રમ પાસે વિતાલભાટ, અકબર પાસે હાજરજવાબી
વંશમેં વૃદ્ધિ દે બાકબાની ગંગભાટ અને જેના એક જ કવિતથી અકબરે ભારત
હદયમેં જ્ઞાન દે ચિત્તમે ધ્યાન દે -વર્ષમાંથી ગૌવધ બંધ કરાવેલ તેવા નરહર ભાટ, સિદ્ધરાજ
અભય વરદાન દે શંભુરાની પાસે ચંચલ ભાટ, લાખા ફુલાણી પાસે હંસભાટ, રાજા
દુખ કે દૂર કર સુખ ભરપુર કર ભોજ પાસે વિદ્યામલ ભાટ, જગદેવ પરમાર પાસે કંકામણ
આશ સંપુર કર દાસ જાની
Jain Education Intemational
For Private & Personal use only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005147 |
| Book Title | Vishwani Asmita Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Nandlal B Devluk |
| Publisher | Yogesh Advertising Service Bhavnagar |
| Publication Year | 1981 |
| Total Pages | 1316 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 59 MB |