Page Text
________________
સંદર્ભગ્રંથ ભાગ-૨
૨૬૧
અનકળ બનાવી પ્રદેશની સંપત્તિને કે પ્રદેશનાં સાર્વ. વસ્તી વિતરણની વિષમતાઓને દાખલાના સંદર્ભમાં જોઈએ ત્રિક પરિબળોનો અનુકળ રીતે ફાયદો ઉઠાવી શકાય તે હોંગકેગ જેવા નાના સરખા ટાપુ પર ૧૦૦૦ ચોરસ છે. માનવીની પ્રવૃત્તિઓ આર્થિક રીતે વધુ લાભ- કિલોમીટર ક્ષેત્રફળ ધરાવતા વિસ્તારમાં ૪.૩ મિલિયન દાયી થતાં તે દ્વિગુણિત થાય છે. પ્રદેશમાં વધુ લોકો વસે છે, એટલે કે દર ચોરસ કિલોમીટરે ૪૧૦૦ વસ્તી આકર્ષવા માટે અનુકૂળ વાતાવરણ પેદા થાય માણસોની વસ્તી ઘનતા કહેવાય. જ્યારે બીજી તરફ છે અને આમ પ્રદેશની વસ્તી ગીચતા વધે છે. ઑસ્ટ્રેલિયાના ગ્રેટ વિકટેરિયાના રણપ્રદેશ, આફ્રિકાના
સહરાના રણપ્રદેશ, કેનેડાના ઉત્તરના વિસ્તારમાં વસ્તી માનવીની મુખ્ય આર્થિક પ્રવૃત્તિઓ ગણીએ તો
ઘનતા દર ચોરસ કિલોમીટરે માંડ બે માણસે પણ ખેતી, શિકાર પ્રવૃત્તિ, ખાણ પ્રવૃત્તિ, ઔદ્યોગિક
પૂરતા નથી. આ બંને પ્રકારની વિષમતાઓની વચ્ચે ઉત્પાદન પ્રવૃત્તિ, વાહનવ્યવહાર અને વાણિજ્ય
મધ્યમસરની વસ્તીવાળા પ્રદેશોનો સમાવેશ થાય છે. પ્રવૃત્તિઓ વગેરે છે. વિજ્ઞાનિક શોધખોળો, સાધન
- આ બધા પ્રકારના પ્રદેશોને એક પછી એક સમજવા વગેરેનો ઉપયોગ થતાં કોઈ ને કોઈ પ્રવૃત્તિમાં તેની
પ્રયત્ન કરીએ. ઘેરી અસર નિર્માણ થાય છે. અને આર્થિક પ્રવૃત્તિઓને વેગ મળે છે. પનામા નહેર થવાથી ફક્ત ઉત્તર (અ) અતિ ગીચ વસ્તીવાળા પ્રદેશ અને દક્ષિણ અમેરિકા વચ્ચેને જ નહીં પરંતુ પૂર્વ અમેરિકા અને દૂરપૂર્વના એશિયાઈ દેશો વચ્ચેના દુનિયાનું સૌથી મોટો વસ્તીસમૂહ એશિયામાં વ્યાપારિક સંબંધ પર તેની કેટલી ઘેરી અસર પડી આવેલો છે, જેના પ્રાદેશિક વિતરણની દષ્ટિએ બે વિભાગે તે આપણે જાણીએ છીએ. આનાથી વ્યાપારિક પાડી શકાય. પૂર્વ એશિયા અને દક્ષિણ એશિયા. એક પ્રવૃત્તિઓ વધી, કેટલાયે ભાગોમાં ઉત્પાદન પ્રવૃત્તિને નોંધવા જેવી હકીકત છે કે દુનિયાના આર્થિક રીતે પછાત વેગ મળે અને એવા પ્રદેશોમાં વસ્તીનું કેન્દ્રીકરણ કે અલ્પવિકસિત દેશોની વસ્તીને લગભગ ૫૫ % કરતાં પણ થયું.
પણ વધુ વસ્તી ફક્ત ચીન, ભારત, ઈન્ડોનેશિયા, બાંગ્લા
દેશ અને પાકિસ્તાનમાં રહેલી છે. આમ ત્રણેય પ્રકારનાં પરિબળ વસ્તીને આકર્ષવા કે વસ્તીને ન વધવા દેવામાં સીધી કે આડકતરી રીતે
ફક્ત એકલા ચીન દેશમાં જ દક્ષિણના ત્રણ જમીનઅસર કરતાં હોય છે. દુનિયાની વધતી ઓછી વસ્તી –
ખંડ દક્ષિણ અમેરિકા, આફ્રિકા અને ઓસ્ટ્રેલિયાની કુલ ઘનતાવાળા પ્રદેશ અને તેમનું વિતરણ કેવા પ્રકારનું
વસ્તી કરતાં વધુ છે. ભારતમાં પણ ઉત્તર અમેરિકા અને છે અને તેની પાછળ ઉપરોક્ત કારણે કઈ રીતે ભાગ
દક્ષિણ અમેરિકાની કુલ વસ્તી કરતાં વધુ વસ્તી છે. ભજવતાં હોય છે તે જોવું જરૂરી છે.
ઈન્ડોનેશિયા જેવા ટાપુઓ પર આફ્રિકાના કોઈ પણ (૪) વિશ્વ વસ્તીનું પ્રાદેશિક વિતરણ
ગીચ વસ્તી ધરાવતા દેશ કરતાં વધુ વસ્તી છે. ઈન્ડોને
શિયાની જ વસ્તી ૧૩૦ મિલિયન જેટલી છે અને જે પૃથ્વીના કુલ વિસ્તારના ૭૦.૮૮ % ભાગ પર એ હાલના જન્મ દર પ્રમાણે વધતી રહેશે તે આવતા સમુદ્રો અને ૨૯૧૨ જ ભાગ પર જમીન ખંડો આવેલા ૩૦ વર્ષમાં તે બમણું થઈ જશે. વળી વસ્તી ઘનતાનું છે, પરંતુ આ જમીન ખંડોના કુલ વિસ્તારના ૧૦ નું પ્રમાણ કેટલાક વિસ્તારમાં દર ચોરસ કિલોમીટરે ૧૦૦૦ભાગમાં જ દુનિયાની લગભગ ૯૦ % વસ્તી કેન્દ્રિત થઈ ૧૫૦૦ વ્યક્તિ જેટલું થવા જાય છે. દુનિયાની ગીચ છે. બીજી રીતે જોઈએ તો બાકીની ૯૦ % જમીન વસ્તીવાળા મુખ્ય ચાર વિભાગોને ટેબલના આંકડા દ્વારા વિસ્તાર પર વિશ્વની ફક્ત ૧૦ ૧ જ વસ્તી રહે છે. જેવા જરૂરી છે.
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005147 |
| Book Title | Vishwani Asmita Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Nandlal B Devluk |
| Publisher | Yogesh Advertising Service Bhavnagar |
| Publication Year | 1981 |
| Total Pages | 1316 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 59 MB |