________________
સંદર્ભગ્રંથ ભાગ-૨
શાસન દરમ્યાન ઝેકોસ્લોવાકિયા યુરોપીય સંસ્કૃતિ અને સભા. દેશનું દસ રાજ્યોમાં શાસન દષ્ટિએ વિભાજન સત્તાનું કેન્દ્ર હતું. ઈ. સ. ૧૩૪૮ માં યુરોપની સૌથી થયું છે અને બધાં રાજ્યના મળી કુલ ૧૦૮ જિલ્લા પહેલી ચાર્સ યુનિવર્સિટી પ્રાકામાં સ્થપાઈ હતી અને છે. નાઝીઓની નાગચૂડમાંથી સેવિયેટ સેનાએ ૧૯૪પની તેના કુલપતિ ધર્માત્મા વિદ્વાન જાનસ (૧૩૭૧-૧૪૧૫) ૯મી એ ઝેકોસ્લોવાકિયાને મુક્ત કર્યું. તેથી ૯મી મે હતા. ખ્રિસ્તી દેવળની જમીનદારી અને સંપત્તિએ પાદરીઓ ઝેકોસ્લોવાકિયાને રાષ્ટ્રદિન છે. અર્થ લુપ થયા અને તેઓ ઝઘડવા લાગ્યા હતા. આથી દેવળને જમીનદારી સંપત્તિથી મુક્ત કરવા તેમણે ઝેકોસ્લોવાકિયાની રાજધાની પ્રાગબાહા (ઝેક ભાષામાં) અનુરોધ કરતાં કહ્યું હતું : “કતરાંઓ હાડકાં માટે લડી સમાજવાદીઓનું યાત્રાધામ છે. પ્રાગની વચ્ચે વહેતી રહ્યાં છે. તેમની સામેથી હાડકું દૂર કરો એટલે તેઓ ગ્લતાવા નદી જ્યારે બરફથી ઢંકાઈ જાય છે ત્યારે તે ચૂપ થશે.” જાનહુસની સુધારાપ્રવૃત્તિ શાસકવર્ગને ગમતી ચાંદીની સડક સમાન ચમકે છે. આ નદીની આજુબાજુ ન હતી અને તેથી ૬ જુલાઈ ૧૪૧પને દિને તેમને વસેલા પ્રાગમાં અનેક સકાપુરાણી આલીશાન ઈમારતે, તંભ સાથે બાંધી બાળી દઈ બલિદાન અપાયું. આ રાજમહેલે, ગોથિક સ્થાપત્યના બેનમૂન સ્મારકો આવેલાં મહામાના વિચારો આપણને પૂ. ગાંધીજીની યાદ આપે છે. જ્યાં ભારતના વડા પ્રધાન શ્રીમતી ઇંદિરા ગાંધીને છે. તેમણે કહ્યું છે, “સત્યની શોધ કરતા રહે, સાચું સન્માનવામાં આવ્યાં હતાં તે રાજા ચાર્લ્સનું વિશ્વવિદ્યાસાંભળે, સત્ય શીખો અને સત્યને પ્રેમ કરો તથા સત્ય લય અહીં જ છે. શહેરની વચ્ચે પુરાણા રાજા વૈસેસ૫૨ ટકી રહે અને સત્યની રક્ષા કરો.”
લાની મૂર્તિ ખડી છે. અને તેના નામને વિશાળ સ્કવેર
-એક છે. લિટલ કવાર્ટર બારેક કાલ અને શૈલીનું સ્થાઈ. સ. ૧૪૬૮માં ઝેક ભાષાનું પ્રથમ પુસ્તક
પાત્ય દર્શાવે છે. મધ્ય યુગની સ્મૃતિ આપણે યહૂદી યુછપાયું અને ઈ. સ. ૧૫૧૫ માં પ્રથમ ઝેક સમાચાર
ઝિયમમાં યહૂદી નિવાસ - સ્થળ-શેરીમાં જોઈએ છીએ. પત્ર પ્રગટ થયું. ઈ. સ. ૧૫૨૬ સુધી દેશમાં પાંચ છાપ
હદશાનીનું દશ્ય કેટલું સુંદર છે તે તે જોવાથી ખ્યાલ ખાંનાં શરૂ થયાં હતાં.
આવે તેમ જ સંત વિટ્સનું દેવળ કેથેલ સ્થાપત્યને કેલેકિયા પર પોલેંડ, હંગેરી, ઓસ્ટ્રીઆ વગેરે સમરણીય નમૂને છે. લેનિન સંગ્રહાલય તથા પુરાણી ઈમારત શાસને છેક ઓગણીસમી સદી સુધી રહ્યાં અને તે દર “સહોવ”ને દેખાવ મનને મુગ્ધ કરે છે. ઐતિહાસિક મ્યાન અનેક ખંડો થયાં, અને તેને જુલમથી કચરી અને સાહિત્યિક સંગ્રહાલયમાં આપણે મહાન છેકે નાંખવામાં આવ્યાં. ૧૯મી સદીના અંતમાં ઝેક-સેશિયલ સાહિત્યની પ્રતિમાઓ, તેમને પરિચય, તેમની કૃતિઓ ડેમોક્રેટિક- સમાજવાદી લોકશાહી પાટી સંગઠિત થઈ વગેરે જોઈ સહેલાઈથી તેમની સાહિત્યસાધના વિશે ચૂકી હતી. ૧૯૧૭ - ૧૮ માં પ્રથમ વિશ્વયુદ્ધ વખતે જાણી શકીએ છીએ. સાહિત્યિક સંગ્રહાલયમાં મહાન ભૂખમરા અને યુદ્ધ વિરુદ્ધ હડતાલ પડી અને ઓસ્ટ- સાહિત્યકારોની તેમના હસ્તાક્ષરમાં હસ્તપ્રત પણ છે. હંગેરિયન સામ્રાજ્ય વિરુદ્ધ સંઘ બળ પકડયું. ૧૯૧૮ આવે જ મહાન સંગ્રહ હંગેરીની રાજધાની બુડાપેસ્ટમાં ના શિયાળામાં ઝેકોસ્લોવાક ગણતંત્રનો અવાજ આદે. હંગેરી સાહિત્યનાં પિફી (કવિનું નામ) સંગ્રહાલયમાં લને દ્વારા દેશભરમાં અને પ્રાગ – પ્રાણાની સડકો પર છે. સાહિત્યનાં મ્યુઝિયમો આપણને ઘણે એ છે સ્થળે ગુંજી ઊઠથો. ૨૮ મી ઓકટોબરે ૧૯૧૮માં સ્વતંત્ર જોવા મળે છે. આ કે કોલેવાક સાહિત્યકારોની ચિત્રાએકવાક ગણતત્રની સ્થાપના થઈ. એકવાક સમાજ વલીમાં તેમજ મહાન સાંસ્કૃતિક દંત કમસ્કીનું ભવ્ય વાદી ગણતંત્ર બે રાજેનો સંધ છે. એક ઝેક અને ચિત્ર અને તેમની રચનાઓ વચ્ચે છે. પ્રાગના હિન્દી બીજી વાક. આ સંબંધી થયેલા રાજકીય બંધારણ વિદ્વાન ડો. એલોન મેકલેએ લખ્યું છે, “ સૌથી પ્રસિદ્ધ સુધારા ૨૭ ઓકટોબર ૧૯૬૭માં સ્વીકારાયા. અને તેને ઝેક વિદ્વાન અને આધુનિક શિક્ષણનો સ્થાપક જાત અમલ પહેલી જાન્યુઆરી ૧૯૬૯થી થયો. છેકે લેવા આમોસ કેમેસ્કી (૧૫૯૨-૧૯૭૦) કૌમનિયુસ હતો. કિયાની સ્વતંત્રતા માટે અને તેના સાંસ્કૃતિક ઘડતરમાં કેમેસ્કીએ એ જમાનાના ભારત વિશે પણ તેમના ડો. મસારિકે મહાન કાર્ય કર્યું હતું. ઝેકોસ્લોવાકિયાની લેખ-નિબંધોમાં વર્ણન કર્યું છે. જગપ્રસિદ્ધ આધુનિક સંસદના બે ભાગ છે. (૧) લોકસભા અને (૨) રાષ્ટ્રીય જર્મન સાહિત્યકાર ફ્રઝ કાફકા પણ પ્રાગ નિવાસી હતો.
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org