________________
એશિયાની ભૂમિકા સાથે ભારતીય અમિતા-ભાગ-૨
પ્રમાણ રાજ્યપદને ત્યાગ કર્યો. એમની પ્રજા ઘણી જ અક- પૂર્વે ૧૮૫માં સન્નાટ બ્રહયમને એમના જ સેનાધ્યક્ષે હણી ળામણ અનુભવી રહી. પણ ચંદ્રગુપ્ત દક્ષિણ તરફ હિઝરત નાખ્યા હતા. ને મૌર્ય વંશને અંત આવ્યું. ચંદ્રગુપ્તને કરી જનારના અમણી બન્યા. સૌ કોઈને હિઝરતમાં સામેલ મજબૂત હાથ રહયે નહિ એટલે સામ્રાજ્યના પતનને પણ થવા વિનવણી કરી. આશ્ચર્ય ચકિત થઈ કેટલાક એમને આરંભ થયે. પછી ભારતનો ઇતિહાસ સેકડો વર્ષો સુધી અનુસર્યા ને જે હિઝરત કરી ગયા એ બચી ગયા. એમની અંધાધુંધી ભર્યો અંધકાર યુગ રહયો. છેક ઈસ્વીસન ચેથા હિઝરત પછી સમગ્ર પ્રદેશ પર કારમાં દુષ્કાળના ઓળા ફરી રૌકા માં ફરી પાછું ગુપ્ત સામ્રાજ્ય અસ્તિત્વમાં આવ્યું. વળ્યા.
બીજા ચંદ્રગુપ્ત એ રાજ્યની સ્થાપના કરી. ભદ્રબાહુનું અવસાન થયું. એટલે ચંદ્રગુપ્ત ખૂબ જ
| ગુપ્ત સામ્રાજ્ય હિન્દુ સંસ્કૃતિને સુવર્ણ યુગ આપી હતાશ થઈ ગયે. ખિન્નતા શામાવવા એ ઉપવાસ પર ઉતર્યા ને ઉપવાસમાં જ આત્મવિલોપન કર્યું.
ગયું પરંતુ એનું પણ પતન થયું. ફરી અંધાધુધી વ્યાપી.
દસમી સદીમાં મુસ્લીમ ધાડાઓ ઉત્તર પ્રદેશમાંથી ઉતરી સામ્રાજ્ય ટકી રહ્યું. દુષ્કાળનાં દશ વર્ષ પછી સારાં
આવ્યા. તેઓ પરદેશી ઇસ્લામ ધર્મ લાવ્યા. ભારત બહાર વર્ષો જેવાને વારો આવ્યો. ચંદ્રગુપ્તના પુત્ર બિન્દુસા૨ ખલીફને સપાર માનવા લાગ્યા મુસલીમે આવ્યા તે પહેલાં રસામ્રાજ્યની ધૂરા હાથમાં લીરી.
જે આક્રમણકારો આવતા એ ભારતનો ધર્મ અંગીકાર કરી એમણે હતું એ કરતાં પણ સમ્રાજ્યને વધુ વિસ્તાર લેતા. પરંતુ ઈસ્લામના આગમન પછી એ પ્રક્રિયાને અંત કર્યો. સામાન્ય છેપૂર્વ કિનારાથી પશ્ચિમ કિનારા સુધી આવ્યા. ઇસ્લામ એકજ ધર્મ છે એમ મુસ્લીમે માનતા. પથરાઈ રહ્યું. આ વિરાટ સામ્રજ્ય એણે પોતાના પુત્ર અશોક કાંતે મુસ્લીમ થાઓ અગર તે કલ થાઓ એ તેમની નીતિ. ને સેપ્યું. અશોકે સાસ્રાજ્ય વિરતાર પર લક્ષ્ય આપવાને હતી. ચંદ્રગુપ્તની દંડનીતિ થી સાવ નિરાળી હતી. મુસ્લીમે બદલે સામ્રાજ્ય સંગઠન ને કુશળ વહીવટ ઉપર લક્ષ્ય આપ્યું. ની દંડ ન તિ પર ધમી ઓને દાબી દેવાની હતી. પાછલા જીવનમાં એ ચુસ્ત બૌધમી બન્યું. મૃગયા પર પ્રતિબંધ મૂકો. ત્યારની જાણીતી દુનિયાના દેશદેશમાં પિતાના
પછી થોડાક સુધરેલા મુલીમો આવ્યા ભારતીએ પ્રતિનિધિઓ મેકલ્યા અનેક દેવાલયે બંધાવ્યા આજે પણ
એમને મેગેલ ત્રણ મુઘલ તરીકે ઓળખવા લાગ્યા. એમની એ મૌર્ય વંશના મારક તરીકે હસ્તિ ધરાવે છે.
છત્ર છાયા નીચે ભારત ફરી આબાદ થયું. પરંતુ ચંદ્રયુપ્ત અક સમ્રાટ હોવા છતાં જીવનભર સમ્રાટો આવ્યા ને ગયા પરંતુ સૌથી શ્રેષ્ઠ સમ્રાટ તો હત્યારાના ભોગ બનવાની ભયથી પીડાતા રહયા. ઇસ્વી સન પહેલે માટે જ હતા હતા. ચંદ્રગુપ્ત મૌર્ય.
Phone : 295626 Grams : YESYESROD Telex : 011. 4235
METALLICA STEEL CORPORATION
STOCKISTS OF : TOOI, & ALLOY STEELS, IRON & STEEL, STAINLESS STEEL & SEAMLESS PIPES.
15 ALLI CHAMBERS, TAMRIND LANE Dein Lane)
Fort, Bombay-400001
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org