________________
[૪]
ભગવાન મહાવીર : સમયચક્ર ફર્યા જ કરે છે. એ વર્તુલનાં નિમ્નબિન્દુથી શૃંગ પર અવસાન પામ્યા. અગિયારમા તીર્થંકર શ્રી શ્રેયાઉપર ચઢવા માંડીએ તે ઉપરનાં કેન્દ્ર બિન્દુએ પહોંચાય નાથ સારનાથ પાસે સિંહપુરામાં પ્રગટયા એ સ્થળે અત્યારે ને કેન્દ્રબિન્દુથી ઉતરાણ કરતાં પાછા અસલ સ્થાન નિમ્ન એક જૈન દેશસર ઊભું છે. તે તે પણ પારસનાથ શંગ પર બિન્દુએ આવી જવાય જૈન ધર્મમાં આ સીધા ચઢાણના નિર્વાણ પામ્યા, બારમાં તીર્થકર શ્રી વાસુપૂજ્ય, ભાગલપુર ગાળામાં ચાવીશ તીર્થકર થયા છે. ને ઉતરાણના ગાળામાં પાસે ચંપાપુરીમાં પ્રગટયા ને ત્યાંજ કાળધર્મ પામ્યા. તેરમા ચોવીસ તીર્થક થયા છે, ઉતરાણના ગાળાના આ તીર્થ કરો તીર્થકર શ્રી વિમલનાથ ફરક્કાબાઠ થી પચીસ માઈલ દૂર ભારતમાં થઈ ગયા, તેમાં સૌથી પહેલા થય શ્રી : ભદેવ વાયવ્યમાં પ્રગટ થયા, ને પારસનાથ રાંગ પર નેમને દેહ ઉતરાણુના આ ચાલુ ગાળાને અવાસપિની કહેવાય છે. એમાં વિલય થયો ચૌદમા તીર્થંકર શ્રી અનન્તનાથ અયોધ્યામાં શ્રી ત્રાષભદેવના, ભૂમિપ્રદેશના પહેલા રાજવી તરીકે રાજ્યા- જમ્યા. ભિષેક કરવામાં આવ્ય; એમના પહેલાં પૃથ્વી પર કઈ રાજા
પંદરમાં તીર્થકર શ્રી ધર્મનાથ રત્નાપુરમાં પ્રગયા સેળમાં ન હતું. એમના રાજ્યકાળ દરમિયાન શ્રી કષભદેવે, મનુષ્યને
આ તીર્થકર શ્રી શાન્તિનાથને જન્મ હસ્તિનાપુરમાં ૩. સત્તરમાં ગૃહસ્થજીવન જીવતાં ને તેનાં કર્તવ્ય બજાવતાં શીખવ્યું.
તીર્થકર શ્રી કન્યનાથ ને અઢારમા તીર્થંકર શ્રી અરનાથ પણ માટીમાંથી વાસણો બનાવતા શીખવ્યું. ધાન્યનાં કૂંડાને ઉપાણી
અધ્યામાં જ પ્રગટ થયા ઓગણીમાં તીર્થકર મલ્લીનાથ અનાજના દાણું બહાર કાઢતા શીખવ્યું. ભાત રાંધતા શીખવ્યું
મિથિલામાં થયા, વીસમાં તીર્થકર શ્રી મુનિસુવ્રત રાજગૃમાં એમ મનુષ્યને તમામ કલાઓ પ્રાપ્ત થઈ. લાંબા સમય સુધી
પ્રગટયા એકવીશમાં શ્રી નેમીનાથ મિથિલામાં પ્રગટ થયા, આ રાજ્ય કર્યા પછી, શ્રી ઋષભદેવે રાજ્યસનને ત્યાગ કર્યો,
બધાજ પારસ નાની ટેકરી ઉપર કાળધર્મ પામ્યા. સંસાર ત્યાગ કરી સંન્યાસીનું જીવન જીવવા માંડયું એ જૈનધર્મના સ્થાપક અને પહેલા જૈન-તીર્થકર બન્યા. તેથી બાવીસમાં તીર્થકર શ્રી અરીષ્ટનેમી થઈ ગયા. એ જ એમને આદિદેવ યા આદિનાથ યા ભગવાન બાષભદેવ કહે, શૌરીપુરમાં યાદવકુલમાં જન્મ્યા હતા. ભગવાન શ્રીકૃષ્ણના એ વામાં આવે છે. શ્રી ઋષભદેવ વિનિતા : અયોધ્યામાં જન્મ્યા સમકાલિન ને પિતરાઈ થતા હતા. મહારાજા ઉગ્રસેનની પુત્રી હતા. અને અષ્ટપાદ: કૈલાસમાં એ કાળધર્મ પામ્યા હતા. સાથે એમને વિવાહ કરવામાં આવ્યા હતા. રાજમતિયા બીજા તીર્થકર શ્રી અજીતનાથ પણ અયોધ્યામાં જન્મ્યા
સુતનું એમનું નામ લગ્નને દિવસે મોટી જાન લઈ અરીષ્ટનેમી
ઉગ્રસેનના મહાલય તરફ જવા નીકળ્યા, ત્યાં માર્ગમાં એક હતા, ને પારસનાથના ગિરીગપર કાળધર્મ પામ્યા હતા.
મેટા વાડામાં હરણ ને બીજાં સંખ્યાબંધ પશુઓ એકઠાં ત્રીજા તીર્થકર શ્રી સંભવનાથ શ્રાવસ્તીમાં-અત્યારના ગેન્ડા
કરેલાં તેમની નજરે પડ્યાં “આ બધાને કેમ એકઠા કર્યા જીલલાના સહેત મહેત ગામમાં પ્રગટ થયા અને એ પણ
છે? ” તેમણે પૂછ્યું “જાનના ભજન માટે કેઈએ કહ્યું, પારસનાથના શંગ પર નિર્વાણ પામ્યા ચેથા તીર્થકર શ્રી
આથી એમને ભારે આઘાત થયે. ‘મારે કાજે આટલી બધી અભિનંદન ને પાંચમા તીર્થંકર શ્રી સુમતિનાથ પણ અયોધ્યામાં
હિંસા?” એમણે લગ્ન ન કરવાનો નિર્ણય લઈ લીધો. ઘેર થઈ ગયા ને પારનાથના ગિરિશગ પર નિર્વાણ પામ્યા. છ
પાછા વળ્યા. મનુષ્ય જીવનની ક્ષણ ભંગુરતા માટે ઉંડા વિચાતીર્થકર શ્રી “પદ્મપ્રભ” અલાહાબાદ પ્રાંતમાં અત્યારે કાસ
રમાં પડી ગયા,” એ ટકાવવા માટે આટલી બધી ક્રુરતા ને માઈ નામે ઓળખાતા ગામ કૌશામ્બિમાં થઈ ગયા. એ પણ
હિંસા ? ” તુરત જ એમણે સંસારનો ત્યાગ કર્યો. કેવળજ્ઞાન પારસનાથ શંગપર નિર્વાણ પામ્યા, સાતમાં તીર્થકર શ્રી સુપ
પ્રાપ્ત કર્યું ને બાવીસમાં તીર્થકર થયા. એ ગિરનાર પર્વત શ્વનાથ કાશીમાં પ્રગટ્યા ને પારસનાથ શંગ પર વીરગતિ
પર કાળધર્મ પામ્યા. પામ્યા, આઠમા તીર્થકર શ્રી ચંદ્રપ્રભ કાશીથી અઢાર માઇલ દૂર અત્યારે ચંદ્રવતી નામે ઓળખાતા ગામમાં થઈ ગયા, ને | વેવીશમાં તીર્થકર શ્રી પાર્શ્વનાથ થયા, એમને જન્મ પારસનાથ ગૂંગપર કાળધર્મ પામ્યા, એ ગામમાં આજે પણ વારણસીમાં થયેલ હતું. એક સંન્યાસી પંચાગ્નિ તપ કરતા જેન મંદિર જોવા મળે છે. નવમા તીર્થંકર સુવિધિનાથ કાકન્ડીમાં હતા. એનો એમણે સખત વિરોધ કર્યો. અગ્નિમાંથી એક થઈ ગયા, બિહારમાં લહમીસરાઈ સ્ટેશનથી એ ચૌદ માઇલ બળતા વાંસનો ટૂકડો બહાર કાઢયે. એના બે ટૂકડા કર્યા. દૂર છે. ત્યાં પણ જૈન દેરાસર છે. દસમા તીર્થંકર શ્રી હતા એમાંથી એક જીવતે સર્પ નીકળે. એ સર્પ અગ્નિમાં બળી લનાથ ભીલપુરમાં થઈ ગયા. એ ગામનાં ખંડિયેરો ગયા રહ્યો હતો, એનું પેલા સંન્યાસીને ભાન કરાવ્યું. યજ્ઞ યા જીલાના દંતારા ગામ પાસે જોવા મળે છે. એપશુ પારસનાથ અગ્નિતપને આ પહેલા નિરોધ 'પાધના પછી સંસાર
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org