________________
એ યન રાષ્ટ્રોનો આર્થિક સહકાર એશિયન સમાન બજારની ભૂમિકા
મ
શ્રી હિંમત પટેલ
- ૧૯મી સદિમાં અત્યારના વિકસિત રાષ્ટ્રોની વધતી જતી આ રાષ્ટ્રોએ વિકસિત રાષ્ટ્રમાંથી ૪ અબજ ડોલરનું અનાજ ઉત્પાદિત વસ્તુઓ માટે વિશ્વનું વિકસતું જતું બજાર મળી બે અબજ ડોલરનું કાપડ અને લગભગ ૧૧ અબજ ડોલરની રહેતું હતું. આથી ૧૯મી સદીનાં આંતર રાષ્ટ્રિય વેપારના યંત્ર સામગ્રીની આયાત કરી હતી. પરંતુ હવે વિકસતા રે પરિબળાએ પશ્ચિમના રાષ્ટ્રોના આર્થિક વિકાસમાં સારો એ આ વસ્તુઓનું ઉત્પાદન વધારી શકયા હોય આ વસ્તુઓને ફાળે આડે હતે. પરંતુ ચાલુ સદીમાં ખાસ કરીને પ્રથમ વાર પારસ્પરિક ધોરણે વધારી શકશે. વિશ્વયુદ્ધ પછીથી આંતર રાષ્ટ્રિય વ્યાપારના ક્ષેત્રે પરિસ્થિતિએ ન વળાંક લીધે છે. વિશ્વના રાષ્ટ્રોના આર્થિક વિકાસમાં
આર્થિક સહકારની ભૂમિકા :ખાસ કરીને નવેદિત રાષ્ટ્રોના આર્થિક વિકાસમાં આંતર રાષ્ટ્રિય
વિકસતા દેશોએ આર્થિક સ્થગિતતા (Economic વેપારનું મહત્વ ૧૯મી સદી કરતાં ઘટવા પામ્યું છે. પ્રવર્તી
stagnation )માંથી બચવા માટે આર્થિક સહકાર તરફ દ્રષ્ટિ માન સ્થિતિ પ્રમાણે વિકસિત રાષ્ટ્રો (Developed Coun
દેડાવી છે. વિકસતાં જતાં પછાત રાષ્ટ્ર માટે આર્થિક સ્થગિતtries AL QUR Casadi vai plodu (Developing
તને ભય નથી. આ રાષ્ટ્રોની સામે ખરે પ્રશ્ન તે તેમના C untries) સાથે થાય છે. એના કરતાં વિકસિત રાષ્ટ્ર
આંતર રાષ્ટ્રિય વેપારને કેવી રીતે વિસ્તૃત કરો તે અને એ સાથે વધુ પ્રમાણમાં થાય છે. અર્થાત્ આંતરરાષ્ટ્રિય વેપાર ક્ષેત્રે
દ્વારા આંતર રાષ્ટ્રિય વેપારને આર્થિક વિકાસનું અસરકારક ( Rich Trading with Rich') જે સ્થિતિનું નિર્માણ
સાધન કેવી રીતે બનાવવું તે છે. આર્થિક સંઘ દ્વારા પારસ્પરિક થયેલું છે. વિશ્વના વ્યાપારમાં અનેકગણો વધારે થયેલ હોવા
ધરણે આંતર રાષ્ટ્રિય વેપાર ઉપરના અંકુશે ઘટાડી આ રાષ્ટ્ર છતાં વિકસતા રાષ્ટ્રને સાપેક્ષ ફાળે ઘટવા પામ્યો છે. પરિણામે વિકસિત અને અ૫ વિકસિત રાષ્ટ્રના આર્થિક વિકાસ
એમને અંદર અંદરના વેપારને વધારી શકે એટલું જ નહિ ઉપર વિપરિત અસર થઈ અને ગરીબ અને ધનિક રાષ્ટ્ર
પરંતુ આ રીતે સંધે રચી તેઓ વિકસિત રાષ્ટ્રો સામે પોતાની
સેદા શક્તિ (Bargaining Power )માં વધારો કરી શકે. વચ્ચેની ખાઈ વધવા પામી છે.
વિશ્વના વિકસિત રાષ્ટ્રોની સરખામણીમાં વિકસતા રાષ્ટ્રને ૧૯૬૦ ૭૦ ના દશકામાં વિકસિત રાઑની માથાદીઠ આંતર રાષ્ટ્રીય વેપાર એમની રાષ્ટ્રીય આવકની સરખામણીમાં આવકમાં ૬૫૦ ડોલરને વધારો થવા પામ્યું હતું. જ્યારે ઘણા ઓછા છે. એવા સંજોગોમાં આ રાષ્ટ્રો આર્થિક સંઘે અ૫ વિકસિત રાષ્ટની માથાદીઠ આવકમાં માત્ર ૪૦ ડેલર ઉભા કરીને વેપારના અંકુશ દૂર કરીને આ પ્રમાણ વધારી નાજ વધારો થવા પામ્યું હતું. વિશ્વની કુલ નિકાસમાં અપ શકે છે. જો આ રાષ્ટ્ર આ ધ્યેય હાંસલ કરવામાં સફળ થાય વિકસિત રાષ્ટ્રને ફાળે ૧૯૬૦ માં ૨૧૩૪ જેટલે હતા તે તે લાંબે ગાળે એની અસર એમના આર્થિક વિકાસને માટે ૧૯૭૦ માં ઘટીને ૧૭૬% થયે હતે આ ઉપરાંત વિકસિત ટાનીકની ગરજ સારી શકે. રાન્ટેને કરવાની વિદેશી દેવાની ચુકવણીને બે પણ આ એશિયન સમાન બજાર રાષ્ટ્ર ઉપર ઝડપથી વધતો જાય છે. આની સામે યુનેન ને પ્રયત્ન, અને ઠરાવે છતાં વિસતા રાષ્ટ્રને મળતી વિદેશી મદદ ૧૯૫૮માં યુરોપિયન સમાન બજાર (European વિકસિત રાષ્ટ્રની રાષ્ટ્રીય આવકની સરખામણીમાં ઘટવા પામી common Market)ની યોજના પછી જે રીતે આર્થિક છે. આવા સંજોગોમાં અલપ વિકસિત રાષ્ટ્રને એવું ભાન થવા સંઘેની રચના થવા માંડી એમાંથી પ્રેરણા લઈને અલ્પવિકસિત લાગ્યું છે કે જે તેઓ અંદરો અંદરના સહકાર દ્વારા વેપાર રાષ્ટ્ર (વિકસિત રાષ્ટ્રો ) એ પણ આ દિશામાં હિલચાવ શરૂ વધારવા પ્રયત્ન કરે તે એમને સારે લાભ મળે એમ છે. કરી એશિયાને લાગે વળગે છે ત્યાં સુધી સૌ પ્રથમ ૧૯૬૦ના અત્યારે એમને પારસ્પરિક વેપાર વિશ્વ વેપારના ૪% કરતાં માર્ચમાં ECAFE (Economic Commission For પણ ઓછો છે. આ રાષ્ટ્રો પિતાની નિકાસના ૧૫% જેટલી જ Asia and For East)ની સેળમી બેઠકમાં ફિલીપાઈન્સના નિકાસેની અંદર અંદર લેવડ દેવડ કરે છે. અર્થાત આ રાન્ટેની પ્રતિનિધિ મંડળના વડા ડે. Perfecto. E, Laguio એ ૮૫% નિકાસ વિકસિત રાષ્પમાં જાય છે. ૬૦-૭૦ ના દશકામાં એશિયન આર્થિક સંગઠન રચવાની દરખાસ્ત રજુ કરી હતી.
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org