________________
૨૫૮
એશિયાની ભૂમિકા સાથે ભારતીય અસ્મિતા-ભાગ-૨ માયા સંસ્કૃતિ પ્રાચીનતમ માનવામાં આવે છે. ઈસા ઈ.સ. ૧૫૩૦ માં આ સંસ્કૃતિને લેપ થ. મસીહના જન્મ પૂર્વ સેંકડે વર્ષ પહેલાં થઈ ગયેલા લેકે આ સંસ્કૃતિ કાળ દરમ્યાન પરમાત્માનું પૂજન કરતા. આ કાળની પ્રજા સૌન્દર્ય પ્રિય, વ્યવસ્થા શેખીને તથા સંસ્કારી
યુરોપની મુખ્ય સંસ્કૃતિઓ નીચે પ્રમાણે છે. હતી. મહાલના ખંડેર રૂપે આજે આ સંસ્કૃતિના અવશેષ નજરે પડે છે. આ સંસ્કૃતિનાં ઉતરતાં પાણી ઈ. સ. ૧૮૦થી
૧ મિનેઅન સંસ્કૃતિ ૬૩૦ના સમય ગાળામાં થયાં.
૨ ગ્રીક સંસ્કૃતિ એક એવી જોરદાર માન્યતા છે. કે મેકિસકોની ધરતી
૩ પાશ્ચાત્ય સંસ્કૃતિ. પર પ્રથમ વસવાટ હિન્દુ પ્રજાએ જ કર્યો. સાહસિક વૃત્તિથી પ્રેરાઈ હિન્દુઓ સાગર પ્રવાસ ખેડતા. તોફાનમાં સપડાએલ
- ભુમધ્ય સમુદ્રમાં આવેલ ક્રીટ ટાપુના રાજા મિને સના
નામ પરથી આ સંસ્કૃતિ મિનેઅન નામે ઓળખાય છે. ઈ. એક વહાણ ઈ. સ. પૂર્વે આઠમી સદીમાં અમેરિકાને કાંઠે આવી ચઢેલું મનાય છે. ત્યાર પછી એક યા બીજા સ્વરૂપે મેકિસકન
સ. પૂર્વે ૨,૦૦૦માં આ સંસ્કૃતિ હેઠળ પ્રજા સુવિકસિત બે સંસ્કૃતિને ઉદ્ભવ થયો. આ સંસ્કૃતિ હેઠળ પાંગરતી પ્રજા
ની હતી. અને આરામભર્યું જીવન ગાળતી હતી. મિને અને ખેતી કરતી, પર્ણકુટી બાંધતી, નૃત્ય સંગીત તરફ અભિરૂચિ
અને મિસરની સંસ્કૃતિ લગભગ સમકાલીન હતી. આથી મિરાખતી અને ધનુસ્ય-બાણ, ભાલાં વગેરે હથિયારોને ઉપયોગ
સર સંસ્કૃતિની અસર મિનેઅન સંસ્કૃતિ પર થએલી છે. કરતી. આર્ય સંસ્કૃતિના ત્રણ આદિદેવ બ્રહ્મા, વિષ્ણુ, મહેશની
પ્રતિશીલ આ સંસ્કૃતિને વિનાશ ઇ. સ. પૂર્વે ૧૫૦૦ની જેમ જ મેકિસકન સંસ્કૃતિમાં પણ સર્જક દેવ ટેઝકેટલીકા,
લગભગમાં જવાળામુખી પર્વતે ફાટવાને કારણે થયો. રક્ષક દેવ દલાલેક અને પ્રલયંકારી દેવ ઇદ્ગલીપસ્ટલ હતા.
ગ્રીસ એ યુપીઅન સંસ્કૃતિનું જન્મસ્થાન છે. ગ્રીસે ઈસુધમી સ્પેનીશ આક્રમણકારે આ સંસ્કૃતી ના નાશ માટે દુનિયાને શું આપ્યું. તેને અંદાજ કાઢવો કદાચ અશકય કારણરૂપ બન્યા.
છે. આ સંસ્કૃતિની ચડતી પડતીને ઇતિહાસ પૂરા પાંચસે
વર્ષને પણ નથી. ઈ. સ. પૂવે ની ચેથી પાંચમી સદીઓ એ પુરાણકથા અનુસાર જનમેજય રાજા અગ્નિથી પિતાને કાયદાઓ આવનાર રાજાઓ ( ટાયર્સ)નો કાળ હતું. જ્યારે વધ કરશે એ ભયથી વાસુકી આસ્તિક ઋષિ પાસે ગયે. ઈ. સ. પૂર્વે ૧૪૬ સુધીમાં તો ગ્રીસ ધરાશાયી બની. રોમન ઋષિની સમજાવટ સફળ થઈ. વાસુકી ઉગરી ગયે. બની શકે સામામ્રાજ્યને એક ભાગ બની જાય છે. કે એ આતિક ઋષિનું સંસ્મરણ એસ્ટેક સંસ્કૃતિના નામાભિધાનમાં સચવાઈ રહ્યું હોય.
પરંતુ આ ટૂંકા ગાળામાં આ સંસ્કૃતિનું વિશ્વને
થએલું પ્રદાન અદ્ભુત છે. આદિ ફિલસુફ પામી નડીઝ અને સમગ્ર યુરેપ ખંડ જ્યારે જંગલી અવસ્થામાં હતા ત્યારે
એપેડ કલીઝ એટમિક સિદ્ધાંતોના પિતા ડેમેકિટસ. ઔષએસ્ટેક લેકે પાકાં મકાને બાંધી જાણુતા અને ખેતી કરતા
ધીઓના કહેવાતા પિતા હિપાકિડ્ઝ, આદિ કવિ અને એપિકને હતા. આ લેક સદાચારી અને શાંતિ પ્રિય હતા. વાસ્ત
જન્મદાતા હીઝીઅડ અને અંધ હેમર પ્રથમ નટ ચેમ્પિસ વિવામાં આ પ્રજા અતિ પ્રવીણ હતી.
તત્ત્વજ્ઞાનનાં માંધાતાઓ સેકેટીસ અને એરિસ્ટોટલ, વ્યાયા
તાઓ એન્ટિફોન, આઈસેકેટસ અને ડેમેસ્થિનીસ, શિલ્પી એઝિ પર્વતની કંદરાઓ માંથી સર્જાયેલી એન્ડિયન
ફીડીએસ ભૂમિતિશાસ્ત્રી યુકિલિડ અને ગણિતજ્ઞ પાયથેગોરાસ સંસ્કૃતિ દક્ષિણ અમેરિકાનાં પેરુની આસપાસ ફૂલી ફાલી.
આમ આ યાદી ઘણી જ લાંબી થવા જાય છે. આ કાળના મોટા ભાગના લોકો મુખ્યત્વે ખેતીનો ધંધે કરતા
આ સંસ્કૃતિ હેઠળની પ્રજાનાં અદૂભુત બુદ્ધિ બળનુ અને ” ઈન્કા” નામે ઓળખાતા. ઈન્કા રાજાએ પિતાને આ યાદી પરથી સહેજે દર્શન થાય છે. લેક રાજ્યનાં પ્રથમ સૂર્યપુત્ર તરીકે ઓળખાવતા અને સૂર્યપૂજક હતા.
વિચારે યુરોપને ગ્રીસે આપ્યા. ભારતમાં કનિષ્કના દરબારી
વિદરાજ ચરકે ભારતીય વિદેશ માટે લખેલા નિયમો અને હિપઆ પ્રજા નીતિવાન, સદાચારી અને ઉદ્યમી હતી. પુરૂષ કેટીઝ શપથ વચ્ચે આકર્ષક સામ્ય છે. સાચા અર્થમાં ધાતુના તેમજ સ્ત્રીની લગ્ન માટેની. વયમર્યાદા બાંધવામાં આવી હતી.
સિક્કા એલેક્ઝાન્ડરના આક્રમણ બાદ ભારતમાં થએલા ગ્રીકેનાં પાંચ વર્ષની ઉમરે પહોંચેલાં સંતાનોની તમામ સાર સંભાળ
મામ સાર સંભાળ આગમન બાદ જ ભારતમાં જોવા મળે છે. રાજ્ય તરફથી લેવામાં આવતી હતી. લેપેઝ નામને લેખક પેરના અને હિન્દુ સ્તાનના સંગીત વચ્ચે ઘણું સામ્ય જએ છે. શતકે સુધી ” પશ્ચિમ’ શબ્દને પર્યાય ગ્રીક રહ્યો
Jain Education Intenational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org