________________
ભારતીય અસ્મિતા
ધૂળાબાદ અમદાવાદ ગુજરાતના પાટનગર તરીકે શોભે એવું બીજું કાર્ય ભારતનાં દેશી રાજ. ભારત સાથેના તહનામામાં બન્યું. કાંકરિયા તલાવે ફરીથી મોગલ જમાનાને યાદ કરાવ્યો. બ્રિટને દેશી રાજાઓને સ્વતંત્ર બનાવી દીધા. એમની જાળમાં શહેરને વિસ્તાર કૂદકે ને ભૂસકે આગળ વધ્યું.
ફસાય...એમની શતરંજના પ્યાદાં બને તો ભારત વિભિન્ન થઈ
જાય. અખંડ ભારતની ભાવના ઓસરી જાય પણ એ ભૂલ્યા ને શ્રી મોહનદાસ ગાંધીએ ખેડા જીલ્લાની મહેસલ પદ્ધત્તિને ત્યારે સરદાર ગૃહમંત્રી હતા, રિયાસતમંત્રી હતા, સમાચારખાતું પડકાર કર્યો. એમાં મુખ્ય સાથ શ્રી વલ્લભભાઈના. શ્રી નરહરિ પણે એમને હસ્તક હતું. ત્રણેય ખાતાં એમ કૂનેહથી સંભાળ્યા. પરિખને શ્રી મોહનલાલ પંડયાએ ખેડા સત્યાગ્રહ સફળ બનાવ્યો. આભ સંયમને મહાસગુણ એમણે અપનાવ્યું. અછકલા બન્યા ઈસવીસન ૧૯૧૭.
નહિ. સમજપૂર્વક ડહાપણ ભર્યા નિર્ણય લીધા. દેશી રાજાઓની
જોડાણ યોજના સરજીને પાર પાડી, દેશનું સાચું સંગઠ્ઠન સિદ્ધ ઈસવીસન ૧૯૨૦ અમદાવાદમાં રાષ્ટ્રીય મહાસભાની બેઠક મળી કર્યું. સરદારની આજને અનોખી પ્રતિભાને રાજકીય એકતાને સુકાન શ્રી વલ્લભભાઈએ સંભાળ્યું. સમ ભારતના મોવડીઓ ઘણી જ ઝડપથી મજબૂતને ચોક્કસ સ્વરૂપ આપ્યું, જે પ્રિન્સ અમદાવાદ ઉતરી પયા. એલીસબ્રીજને નવો ઓપ અપાયે. હાલના બિરમાકે “અખંડ જર્મની” માટે કર્યું એ સરદારે “અખંડ ભારત' પ્રીતમનગરના તે વખતના વેરાન વિસ્તારમાં નવું ચેતન આવ્યું. માટે કર્યું. ભારતીય રાજકીય દેહ પર ફૂટી નીકળેલાં એ અસંખ્ય અમદાવાદ ભારતના સંદેશ– વ્યવહારનું કેન્દ્ર બન્યું.
ગુમડાંની પેદાશન સફળ શસ્ત્રક્રિયાથી સમૂળો નાશ કર્યો. ભારત
સાચું સંગઠિત રાજ્ય બને એનાં એ હરહંમેશ અંતરાય નાખતાં પછી તે જ્યાં ગાંધીજી ત્યાં સરદાર ને એ મની મિત્ર મંડળી ઊંડા મૂળ ઘાલી પડેલાં કુસંપનાં આ બીજકને તદન નાબુદ જે કામ હૈપાય એ પાર ૫થે જ કા. બોરસદ ને રાસને કરવાને એમને ભગીરથ પ્રયન આદર્યો ને પાર પાડશે. જુનાગઢને ખેડૂત સત્યાગ્રહ મંડાય. શ્રી વલ્લભભાઈ સુકાની. બારડોલીની હૈદ્રાબાદ એમની કુનેહનાં જવલંત પ્રતીકે છે. કાશ્મીરને ગાવાનું નાકરની લડત જાગી. શ્રી વલ્લભભાઈ અગ્રણી. સંચાલન એવું પણ એજ નિર્માણ હતું પરંન્તુ જવાહરની પ્રતિષ્ઠા’ આડે આવી. તે સફળ થયું કે શ્રી વલ્લભભાઈ ભારતના સરદાર' બની ગયા. દાંડી કૂચ હોય, સરકાર સાથે વાટાઘાટ હોય, કે જેલવાસ હોય આજે આપણને થાય છે કે સરદાર થોડુંક વધારે જીવ્યા હોત
જ્યાં જ્યાં ગાંધીજી ત્યાં ત્યાં શ્રી વલ્લભભાઈ. મહાત્મા ગાંધીજીના તે સાચા રવરાજ્યનું આપણને પુનિત દર્શન થયું હતું પરંતુ શ્રી વલ્લભભાઈ જમણું હાય બની ગયા. મહામુસીને કુનેહબાજ, ભારતના એ ભાગ્યવિધાતાને પરમાત્માનું તેડું વહેલું આવ્યું. સ્પષ્ટ વકતા ને સ્પષ્ટ દા. કોઇની ગરબડ ચાલે નહિ. ગતના તારીખ ૧૫ ડીસેમ્બર ૧૯૫૦ને દિવસ ઉગે ને સરદારે વિદાય મહારથીઓ રમત માંડે. ગાંધીજી ભેળવાય પણ સરદાર આગળ લીધી. કોઈ ફાવે નહિ.
ભારતના રાષ્ટ્રકવિ ઈસ્વીસન ૧૯૪૨ સરદારના બોલ પર મુકિતસેનાના સેનાનીઓ હસતે હવે શહીદ થયા વિજયઘડી આવી. શ્રી વલ્લભભાઈ ગાંધીજી
કવિવર રવીન્દ્રનાથ ટાગોર, પ્રાચીન મુનિવરેની અર્વાચીન આત્તિ જેવા જ અખંડ ભારતના પૂજારી. ૫ણુ શસ્તના પરમ ઉપાસક.
ખાસ્સા ઉંચા પહોળા માથે લાંબા વાળ ભરાવદાર દાઢી, છેક દ્વી ચમ્ બહુમતિને નિય માથે ચઢાવ્યો. કર્તવ્ય અદા કરવા કટિબદ્ધ
નીચે પહોંચતે ઝબ્બે ને માથે કવચિત ભૂખરી ટોપી ગમે તેવા થયા. મુસ્લીમોના પ્રતિકારને લે ખડી હાથે દબાયે કાશ્મીરના
અદના આદમીને ય એમને જોતાં જ પૂજય ભાવ ઉત્પન્ન થાય એવું આક્રમણને સમય સૂચકતા વાપરી થંભાવી દીધુ કાશ્મીર પ્રશ્ન
વિરલ વ્યક્તિત્વ. કવિને ફિલ સુફ. જાપાનથી ર
કે યા અને ચૂમાં રજૂ કરવા સામે સખત વિરોધ કર્યો.
મેથી બોનસ આય ને આવરી લેતા વિશ્વ વિસ્તારમાં મુક
મરાઠ્ઠ. વિશ્વવ્યાપી સર્વગ્રહી સંપૂર્ણ માનવ પરંતુ કલહ વધારવાની વાત વિચારે મૂકી માતૃભૂમિના કલ્યાણની ભાવના વધાવી. રચનાત્મક કાર્ય પ્રતિ દિલવાળી લીધું.
રવિન્દ્રનાથને જન્મ ઈસ્વીસન ૧૮૬૧ ના મે ની છડી તારીખ
જન્મ સ્થાન કલકત્તા. ટાગોર કુટુંબનું પેઢી ઉતાર નિવાસ સ્થાન. બ્રીટીશ મુસદીદ્દીગીરીના સરદાર પાક્કા પરખંદા હતા. બ્રીટી. જેરા સાન્દ્રો મહાલય, બંગાળાનું અગ્રગણ્ય કુટુંબ કલાને સાહિત્યનું શરો કાંઈ રાજીખુશીથી ભારત છોડી ગયા નહોતા. ભવિષ્યમાં પણ ઉદાર આશ્રય દાતા. આડમી સદીથી બંગાળામાં વસવાટ. સત્તરમી નારત ખેળે પાયરી સંરક્ષણની ભિક્ષા માગે એવી તેમની ખેવન સદીમાં “ઠાકુર ' નું બિરુદ પામ્યું. “દાકૂર' નું અંગ્રેજી રૂપાંતર હતી. ને એ લક્ષ્ય પાર પાડવા ભારે ચતુરાઈથી બાજી પણ ગોઠવી “ ટાગોર ” ઓગણીસમી સદીના સામાજીક અને સાંસ્કૃતિક વિકાસમાં હતી. પ્રથમ પગલું હિન્દુ મુરલીમ એકતા તેડવાનું હતું. એમાં અગ્રણી. દાદા દાયકાના ને પિતા દેવેન્દ્રનાય રાજા રામ મોહન રાય એ ફાવ્યા. અખંડ ભારતનું મહાત્માજીનું સ્વપ્ન નિષ્ફળ ગયું. સાથે બ્રહ્મ સમાજના સ્થાપક. મૂર્તિ પૂજા ને ધર્મ વિધિઓના પ્રખર સત્તાકાંક્ષીઓની જીદ્દથી ભારતના ભાગલા થયા. ભાઈ ભાઈમાં વેર વિરોધી. ધર્માધુતા ને દુમન. ઈગ્લેન્ડની પ્રથમ સફર કરનાર બંધાયાં. હિન્દુઓને હત્યાકાંડ મંડાયે..... મહાત્માજી શહીદ થયા. ભારતીય દારકાનાય. દેવેન્દ્રનાથ તો મહર્ષિ પદ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org